Page 29 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Eşeysel Bezler ve Salgıladığı Hormonlar

Dişilerde yumurtalıklar (ovaryumlar), erkeklerde testisler gonadlar olarak adlandırılan eşeysel bezler-
dir. Yumurtalıklar rahmin iki yanında karın boşluğunda yer alan organdır. Testisler vücut dışında skrotum
denen kese içerisinde yer alır. Gonadlar, üreme hücrelerini (gametler) oluşturur ve üreme sisteminin dü-
zenlenmesini sağlayan hormonları üretir. FSH ve LH hormonlarıyla etkileşimli olarak hormon üretir.

1. Yumurtalık Hormonları: Dişi bireyin üreme sisteminde bir çift yumurtalık bulunur (Görsel 1.1.30).
Östrojen ve progesteron hormonları yumurtalıkta üretilir ve salgılanır.

Rahim (uterus)
Östrojen: İkincil eşeysel özellikler olarak tanımla-
nan ergenlik değişimlerinde etkilidir. Üreme organ-
larının ve meme bezlerinin gelişmesi, sesin incelme-
si örnek olarak verilebilir. Ayrıca rahim duvarında
mitozu artırır.

Progesteron: Rahim duvarının kılcal damar ağını
zenginleştirir ve rahim duvarını kalınlaştırırak emb-
riyonun tutunmasını ve hamileliğin devamını sağlar.
Korpus luteumdan ve hamilelikte plasentadan da
östrojen ve progesteron salgılanır.

Yumurtalıklar
(ovaryumlar)

Görsel 1.1.30: Dişi üreme sistemi

2. Testis Hormonları : Testisteki (Görsel 1.1.31) Leydig hücrelerin-
den salgılanan hormonlardan en önemlisi testosterondur. Sperm
oluşumunu ve spermin olgunlaşmasını sağlar. Bu hormon, ikin-
cil eşeysel özellikler olarak tanımlanan ergenlik değişimlerinde
etkilidir. Bunlara üreme organlarının ve kasların gelişimi, sesin
kalınlaşması, sakal bıyık çıkması gibi değişimler örnek verilebi-
lir. Testesteron kemik gelişiminde etkilidir ve protein sentezini
artırır.
Skrotum Testis

Görsel 1.1.31: Testis
Önemli !

Bazı vücut geliştiriciler ve sporcular
kas kütlesini artırmak için testosteron
kullanmaktadır. Bunun sonucunda
karaciğer hasarı, sperm sayısında
azalma, testis boyutunda küçülme
gibi sorunlar oluşabilir.

41