Page 34 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

İNSAN FİZYOLOJİSİ
OKUMA PARÇASI
BEYNİN PİRÎ REİS’İ GAZİ YAŞARGİL

Bilim alanında yüzyıllardır süren çalışmalar tüm insanlığa şekil verebilir. Bu
bağlamda bilim insanının ait olduğu ülkeye ve insanlığa karşı sorumluluğu
yüksektir. Bu sorumluluğun başında bilimin bulgularına insanlık adına sahip
çıkarak toplum yararı için insanlığı bilgilendirmek gelir. Bir bilim insanı buluş-
larını, başarılarını erdemiyle birleştirirse başarısı katlanır. Erdem; doğruluk, yar-
dımseverlik, bilgelik, alçakgönüllülük, iyi yüreklilik gibi niteliklerin ortak adıdır.
Tüm bu nitelikler yaptığı çalışmalarla ülkesine ve insanlığa katkı sağlayan bilim
insanı Prof. Dr. Mahmut Gazi YAŞARGİL’de bütünleşir.
Yaşargil, Türk bilim insanı ve nörocerrahtır. Epilepsi ve beyin tümörlerinin
tedavisi için yeni yöntemler bulmuştur. Cerrahi mikroskop ve mikrocerrahi
tekniklerini kullanarak ilk kez beyin bypass ameliyatını gerçekleştirmiştir. Be-
yin cerrahisi çalışmaları yanında on iki sene Parkinson hastalığı ve diğer hare-
ket bozukluklarının tedavisine yönelik ameliyatlar yapmıştır. Zürich’te Nöro-
fizyolog Prof. Oscar Wyss’in yardımıyla ilk defa yüksek frekanslı koagülasyon tekniğini kullanmıştır. Bu
teknik küresel kabul görmüştür. Daha sonra mikrotekniği ve sisternal açılım yöntemini tüm beyin ve
omurilik cerrahisinde kullanmaya başlamıştır. Bu teknik nöroşirurjide yeni bir çağ açmıştır. Zürich’te mik-
rocerrahi laboratuvarını kurup beş kıtadan 3000’den fazla cerraha mikrocerrahi tekniği öğretmiştir. Zü-
rich Üniversitesi Nöroşirurji kliniğindeki şeflik görevinden 1993’te emekli olmuştur. Ekim 1994’te Arkan-
sas Üniversitesi’nde kendisine profesörlük görevi verilmiştir. Bu hastanede ameliyatlar yapmış, dersler
vermiş, mikronöroşirurji laboratuvarı kurmuş ve mikronöroşirurji kursları hazırlamıştır. 2013’te Arkansas
Üniversitesi’nden emekli olarak ülkesine dönmüştür. Farklı ülkelerde Yaşargil adına kurulmuş mikrocer-
rahi laboratuvarları mevcuttur. Amerikan nörolojik cerrahlar kongresinde “Yüzyılın Adamı 1950-2000”
unvanı verilen Yaşargil, birçok mesleki ödülün de sahibidir. Beyin cerrahisinin bu başarılı ismi, cerrahi
alanda kullanılan ekipmanları yetersiz bularak cerrahide sayısız teknik araç ve gereç geliştirmiştir. İcat et-
tiği ameliyat aletlerine Ayşe, Ceylan, eşek semeri gibi Türkçe isimler vermiştir. Kızının adını verdiği beyin
loplarını açmada kullanılan otomatik Leyla Ekartörü, damar sıkıştırmada kullanılan Yaşargil Anevrizma
Klipleri bunlardan birkaçıdır.
Hayatının büyük kısmını yurtdışında araştırmalar ve çalışmalar yaparak geçirmiş olmasına rağmen
öz kültüründen kopmamıştır. Ülkesine bağlıdır. Yaşargil, “Ülkemden ayrılırken bir serüvene gitmedim.
İnsanlığa bir katkıda bulunmak arzusundaydım. Türkiye’de doğdum, büyüdüm ve Türkiye’deki okullarda
yetiştim. Ana dilim Türkçeye ve halkıma bağlıyım. Geriye baktığımda çalışmalarım yalnız Türk halkına de-
ğil, bütün dünya halklarına yardım etmektedir ”diyerek öz kültürüne bağlılığını, vatanseverliğini, toplum-
sal yararcı yönünü pekiştirir. Hastalarıyla kurduğu duygu dili, merhameti, yardımseverliği ünlü cerrahın
örnek alınacak diğer özellikleridir. Bilimsel başarılarını insani yönüyle taçlandıran Yaşargil, hastalarıyla
kurduğu bağdan şöyle bahseder: “Hastalarınızla yaşı, cinsiyeti ne olursa olsun karşılıklı sonsuz bir sev-
giye giriyorsunuz. Hasta size yüzde yüz itimat ederse sıkıntı olmuyor, bağışıklık sistemi sağlam kalıyor.
Hastada şüphecilik sezersem hemen ameliyata girmem, gidip bir daha bakarım. Çünkü bu tip hastalarda
komplikasyonlar çok çıkıyor.”
Bir röportajda Yaşargil, "Zihnin genç kalması için neler önerirsiniz?" sorusuna "Bizim ailece çok iyi
hafızamız vardır. Onu iyi tutmak için yalnız mesleğimle ilgili değil edebiyat, felsefe, tarih de okurum."
yanıtını verir. “İlim ahlakının hakkını veren mütevazı insan”, 2013’ten itibaren Yeditepe Üniversitesi Tıp
Fakültesinde cerrahi çalışmalara, derslere, konferanslara, laboratuvar çalışmalarına ve mesleki yayınlara
devam ederek geleceğin Yaşargillerini yetiştirmektedir. Dünyaca ünlü beyin cerrahı M. Gazi Yaşargil’in
yakın arkadaşı olan Can Yücel’in de dediği gibi o, “Beynin Pirî Reis’i”dir.

Komisyon tarafından yazılmıştır.
46