Page 11 - Biyoloji 12 | 2.Ünite

Fotosentezin kimyasal denklemi, aşağıdaki gibi yazılabilir.
ışık enerjisi
6CO + 12H O C H O + 6O + 6H O
2 2 klorofil 6 12 6 2 2

Denklemdeki C H O , bir çeşit karbonhidrat olan glikozdur. Denklem-
6 12 6
de eşitliğin her iki tarafında H O bulunması, suyun hem tüketildiğini
2
hem de üretildiğini gösterir.
Denklemdeki su molekül sayıları sadeleştirilirse aşağıdaki denklem
elde edilir.
ışık enerjisi
6CO + 6H O C H O + 6O
2 2 klorofil 6 12 6 2

Fotosentezde karbon kaynağı, sadece CO ’dir. Ancak hidrojen kay-
2
nakları, farklılık gösterebilir. Bitkiler ve bazı bakteriler, H O’yu hidrojen
2
kaynağı olarak kullanırken; bazı fotosentetik bakteriler, H S (Hidrojen
2
sülfür) yi ya da H ’yi hidrojen kaynağı olarak kullanmaktadır. Hidrojen
2
kaynağı değiştikçe atmosfere verilen yan ürünler de değişmektedir. Bu
denklemleri, aşağıdaki şekilde gösterebiliriz.

Bitkilerde, siyanobakterilerde ve alglerde

ışık enerjisi
6CO + 12H O C H O + 6O + 6H O
2 2 klorofil 6 12 6 2 2

Kükürt bakterilerinde
ışık enerjisi
6CO + 12H S klorofil C H O + 12S + 6H O
2
6
6
12
2
2

Hidrojen bakterilerinde
ışık enerjisi

6CO + 12H C H O + 6H O
2
2 2 klorofil 6 12 6

Bu denklemlere dikkatli bakılacak olursa tüm fotosentez çeşitlerinde
CO tüketilip C H O (gilkoz) üretilmektedir. Ancak tüketilen hidrojenli
2 6 12 6
bileşikler (hidrojen kaynakları), sabit olmayıp atmosfere verilecek yan
ürün çeşitlerini etkilemektedir.
18
Bilim insanları, ağır oksijen izotopu ( O) kullanarak fotosentezde üre-
tilen oksijenlerin kaynağının CO olmayıp H O olduğunu ispatlamışlar-
2 2
dır. Bunun için normal oksijen atomu taşıyan CO molekülü ve ağır
2
oksijen izotopu taşıyan H O’yu kullanarak fotosentezi deneysel olarak
2
gerçekleştirmişlerdir. Fotosentez sonucu açığa çıkan O ’nin yapısında
2
da ağır oksijen izotopları tespit etmişlerdir.

CANLILARDA 87
ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ