Page 16 - Biyoloji 12 | 2.Ünite

2. Işıktan Bağımsız Reaksiyonlar

Fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonları; ökaryot hücrelerde stro-
mada, prokaryot hücrelerde ise sitoplazmada gerçekleşir. Işıktan ba-
ğımsız reaksiyonlar, 1961 yılında Melvin Calvin’in (Melvin Kalvin) yaptı-
ğı araştırmalar sonucu açıklanmıştır. Bu reaksiyonlar Kalvin döngüsü
olarak da bilinir. Bu evre sayesinde stromada CO tüketilerek başta
2
glikoz olmak üzere organik madde çeşitlerinin birçoğu sentezlenir.
Işıktan bağımsız reaksiyonlarda ışık doğrudan gerekli olmasa da ışı-
ğa bağlı reaksiyonlarda açığa çıkan ATP ve NADPH’ye ihtiyaç duyulur
(Görsel 2.11). Enzimlerin kontrolünde gerçekleşen bu reaksiyonlarda
klorofil ve ETS elemanları görev almaz. Yüksek sıcaklık, ışıktan ba-
ğımsız evrede kullanılan enzimlerin yapısına zarar vereceği için foto-
sentezi yavaşlatır.

6CO
2
12ATP

12ADP 12P
i
Işıktan Bağımsız Reaksiyonlar
6P 6ADP (Kalvin Döngüsü)
i
12NADPH

6ATP

12NADP +

2PGAL
Görsel 2.11: Işıktan bağımsız reaksiyonlar

Işığa bağımlı reaksiyonlarından gelen ATP’lerin defosforilasyonu ile
açığa çıkan enerji yardımıyla CO ile NADPH’ın hidrojenleri birleştirilir.
2
3 karbonlu fosfogilseraldehit (PGAL) molekülleri sentezlenir.
PGAL’nin bir kısmı glikoza dönüşürken bir kısmı da diğer organik mad-
+
delerin sentezinde kullanılır. Dönüşüm sırasında açığa çıkan NADP ,
ADP ve inorganik fosfat molekülleri ise stromadan granaya aktarılır ve
ışığa bağlı reaksiyonlarda yeniden NADPH ve ATP sentezinde kulla-
nılır. Kısaca fotosentezin ışığa bağımlı reaksiyonlarında H O fotolize
2
uğrar, ATP ve NADPH sentezlenir, O açığa çıkar. Işıktan bağımsız re-
2
aksiyonlarda ise CO , ATP ve NADPH’ın hidrojenleri tüketilir ve PGAL
2
sentezlenir. PGAL, diğer organik moleküllerin sentezine temel teşkil
eden önemli bir moleküldür. Kloroplastın stroma kısmında PGAL’den
bitkinin ihtiyaç duyduğu tüm organik moleküller dönüşüm reaksiyonları
ile üretilir.

2. ÜNİTE 92