Page 52 - Biyoloji 12 | 3.Ünite

Küme meyve (agregat): Bir çiçeğe ait birbirinden ayrı yumurtalıkların
bir bütün olarak gelişmesiyle oluşan meyvelerdir. Örneğin çilek, dut,
böğürtlen gibi meyveler küme meyvelerdir ( Görsel 3.91 a,b).
Bileşik Meyve: Bir çiçek sapına bağlı birden fazla çiçeğe ait yumurta-
lıkların bir bütün olarak gelişmesiyle meydana gelen meyvelere bileşik
meyveler denir. Ananas örnek verilebilir (Görsel 3.92).

a Bitkilerin üreme ve yayılmasında meyveler önemli bir yere sahiptir.
Meyvelerin sahip olduğu görünüm, renk, tat gibi çeşitli farklılaşmalar
tohumların yayılmasını kolaylaştır. Çiçekli bitkilerde tohum ve meyve-
lerin farklı yaşama alanlarına dağıtılması neslin devamı açısından ge-
reklidir. Meyvelerin ve tohumların ana bitkiden daha uzak mesafelere
yayılması rüzgâr, su, hayvan ve insanlar aracılığıyla gerçekleşir. Bazı
hayvanların meyve ile beslenmesi, tohumların uzak mesafelere taşın-
masında önemli bir etkendir.
b Bitkilerde tohumun yayılmasını kolaylaştırmak için çeşitli adaptasyon-

Görsel 3.91: Küme meyveler a) Böğürt- lar gelişmiştir. Bitkilerin meyveleri, hayvanların birçoğu için besin kay-
len, b) Çilek
nağıdır. İncir, üzüm ve kiraz gibi etli meyvelerin tohumları, bu meyve-
lerle beslenen hayvanların bağırsaklarında sindirilemediği için dışkıyla
çok uzaklara taşınabilir.
Kemirgen ve karınca gibi hayvanların yer altına taşıdığı meyve ve to-
humların bazıları burada kalır, uygun koşullar oluştuğunda çimlenir.
Örneğin sincaplar; ceviz, fındık, meşe palamudu, badem gibi kabuklu
yemişleri tek tek toprağa gömer. Sincaplar, toprağa sakladıkları tohum-
ların bir kısmını bulamaz. Toprak altında kalan bu tohumlar çimlenerek
yeni fidanlar oluşturur (Görsel 3.93 a, b).
Görsel 3.92: Bileşik meyve ananas

a b

Görsel 3.93: a) Sincap ile b) Kuş ile yayılan çeşitli bitki tohumları
Bazı bitkilerin tohumlarında rüzgârda uçmasını sağlayacak kanat veya
paraşüt benzeri yapılar bulunur (Görsel 3.94). Bu yapılar sayesinde
tohumlar rüzgârın etkisiyle çevreye yayılır. Karahindiba, ipekotu ve ak-
çaağaç tohumları bu şekilde yayılır.

Soya fasulyesi, bezelye, bakla gibi bazı bitkilerin tohumları meyve ka-
buğunun kuruyup açılması sonucu çevreye yayılır (Görsel 3.95). Bazı
meyveler ise çengelli, dikenli, tüylü veya yapışkan yüzeyleri sayesinde
hayvanların kürklerine, kuşların tüylerine veya insanların kıyafetlerine
tutunarak taşınır (Görsel 3.96).
Görsel 3.94: Akçaağaç tohumu

3. ÜNİTE 180