Page 8 - Biyoloji 12 | 4.Ünite

Günümüzde bakteri kökenli hastalıklar, yaygın olarak görülmektedir.
Bu hastalıklarla mücadelede antibiyotikler kullanılmaktadır. Antibiyo-
tiklerin yanlış seçilmesi, kullanım süresine uyulmaması ve çok sık kul-
EK BİLGİ lanılması, bakterilerin antibiyotiğe direncini artırmaktadır. Bakterilerin
Aşılama, virüslerin ve bakterilerin antibiyotiklere direnç kazanmaları doğal seçilim mekanizmasıyla ger-
neden olduğu birçok hastalıktan çekleşmektedir. Antibiyotik direnci, bakterinin hayatta kalma çabasıdır.
korunmak için uygulanan bir Antibiyotik tedavilerinde; zayıf olan bakteriler antibiyotiklerden etkile-
yöntemdir. Çocuk felci, kızamık, nerek yok olmakta, güçlü olanlar hayatta kalıp nesillerini devam ettir-
kızamıkçık, suçiçeği, grip, verem, mektedir (Görsel 4.12).
tetanos, boğmaca bu tip hastalık-
lara örnektir. antibiyotik Antibiyotiğe dirençsiz bakteri

antibiyotikten etkilenir ve yok olur.

Antibiyotiğe dirençli bakteriler
çoğalarak nesillerini devam ettirir.

Görsel 4.12: Bakterilerde antibiyotiğe karşı direnç geliştirme

Antibiyotiğe dirençli olan ve hayatta kalan bakteriler, ilgili genleri plaz-
mitleri aracılığıyla diğer bakterilere aktarabilir. Böylece diğer bakteriler
de antibiyotiğe direnç geliştirir. Bakterilerin antibiyotiğe direnç geliştir-
melerinin diğer nedenleri ise antibiyotik dozunun düşük olması ve ge-
çirdikleri mutasyonlardır.
Direnç geliştiren bakteri ile mücadele etmek için antibiyotik dozunun
artırılması ve kullanım süresinin ayarlanması veya daha etkili antibi-
yotiklerin kullanılması gerekmektedir. Ancak bakteriler, bu antibiyotik-
lere de direnç geliştirebilir. Hangi bakterinin hangi antibiyotiğe direnç
gösterdiğini tespit etmek amacıyla laboratuvarlarda antibiyogram testi
yapılır. Antibiyogram testi ile gereksiz antibiyotik kullanımının önüne
geçilmiş olur (Görsel 4.13).

Görsel 4.13: Antibiyogram testi

Tarım arazilerinde istenmeyen bitki, mantar, böcek ve mikroorganiz-
maların çoğalmasını engelleyerek zararlarını azaltmak için kullanılan
zirai ilaçlara pestisit adı verilir. Pestisitlerin; tarımsal üretim, bahçe-
cilik, ormancılık, hayvancılık, toplum hijyeni, böcek kontrolü, ev ve
bahçeler gibi çok geniş kullanım alanları bulunmaktadır. Pestisitlerden
olan herbisitler ise istenmeyen, yabancı veya rakip bitkilerin çoğalma-
sını kontrol altında tutan kimyasal ilaçlardır. Tarım ürünlerinin verimini
düşüren yabani otlarla mücadelede herbisitler kullanılmaktadır.

4. ÜNİTE 202