Page 22 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

DOĞAL SİSTEMLER

ARAZİ ÇALIŞMASI-4

Türkiye'de topraklar; genellikle tarım, hayvancılık, ormancılık ve sanayide ham madde ihtiyacının
karşılanması gibi faaliyetlerde kullanılmaktadır. Öğretmenleriniz ve sınıf arkadaşlarınızla birlikte yakın
çevrenizde bulunan tarım alanlarına bir gezi düzenleyerek bu toprakların kullanım alanlarını gözlemleyiniz.
Bu gözlemlerinizde tarım topraklarının amaç dışı kullanımına yönelik örnekler var mıdır? Bu tür kullanımın
ülke ekonomisini nasıl etkileyebileceğini araştırınız. Yaptığınız gözlem ve araştırma sonuçlarına göre bir
rapor hazırlayınız. Bölüm sonunda yer alan kontrol listesini doldurarak yaptığınız çalışmayı değerlendiriniz.

Toprak örtüsünün akarsu ve rüzgâr gibi dış kuv-
vetlerin etkisiyle taşınmasına erozyon denir. Uzun
yıllar boyunca oluşan toprağın daha kısa bir zaman-
da erozyonla taşınması ülke toprakları için çok bü-
yük bir tehlikedir (Görsel 1.155). Türkiye, erozyonun
çok şiddetli olduğu ülkeler arasındadır. Türkiye’de
erozyon; tarım alanlarının %59’unda, orman alan-
larının %54’ünde, mera alanlarının da %64’ünde ol-
dukça aktif olarak görülmektedir.
Türkiye’de yeryüzü şekillerinin çok engebeli ol-
ması, yağışların özellikle iç kesimlere sağanaklar
şeklinde düşmesi ve bitki örtüsünün tahrip edilme-
si erozyon riskini artırmıştır. Türkiye’de en çok su
erozyonu görülmekle birlikte İç Anadolu'da özellikle
Karapınar (Konya) çevresinde görülen rüzgâr eroz- Görsel 1.155: Erozyona uğramış bir arazi
yonu topraklarımızı tehdit etmektedir.
Erozyonun giderek önemli bir tehdit hâline gelmesinde tarlaların eğim yönünde sürülmesi, bitki örtüsü-
nün tahrip edildiği eğimli yamaçların tarıma açılması, nadas uygulamaları ve meralarda görülen aşırı otlatma
gibi insan kaynaklı nedenler yatmaktadır.

Binlerce yılda oluşabilen toprak örtüsü, şiddetli
erozyon ne deniyle deniz, göl vb. çukur alanlara ta-
şınarak kısa sürede yok olmaktadır. Böylece tarımsal
üretim azal makta ve artan nüfusun tarım ürünleri
ihtiyacı ithalat yoluyla karşılan maya çalışılmaktadır.
Erozyona maruz kalan topraklar, akarsular vasıtasıy-
la baraj göllerine taşındığı için bu alanların kullanım
ömürleri kısalmaktadır. Şiddetlenen erozyon, ülke
topraklarının bir bölümünü çölleşme riskiyle karşı
karşıya bırakmış vaziyettedir. İç kesimlerde yer alan
Konya, Iğdır ve Şanlıurfa gibi illerin bazı kesimlerin-
de çölleşme belirtilerini görmek mümkündür (Gör-
sel 1.156). Erozyon, ayrıca kırsal kesimden kentlere
olan göçü artırarak ekonomik ve toplumsal prob-
Görsel 1.156: Çölleşmeye başlayan bir arazi
lemleri beraberinde getirmektedir.

DERS DIŞI UYGULAMA

Türkiye topraklarının erozyona uğrama nedenlerini, ortaya çıkan sonuçları ve erozyonun önlenebilmesi
için neler yapılması gerektiğini araştırarak bulduğunuz sonuçları sınıfta paylaşınız.

122