Page 12 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

UYGULAMA
Aşağıdaki tabloda dünya kahve üretiminde önde gelen ülkelerle bu ülkelere ait üretim miktarları veril-
miştir (FAO). Ana vatanı Eti yopya’nın Kaffa Bölgesi olmasına rağmen dünyanın farklı ülkelerinde de üretil-
meye başlanan kahveyle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Ülke Kahve Üretimi 2016 (ton) • Kahvenin, ana vatanı dışında da yaygın olarak üre-

Brezilya 2 595 000 tilmesi nasıl açıklanabilir?
Vietnam 1 650 000
• Kahve üreten ülkeler, üretimlerinin önemli bir kıs-
Kolombiya 810 000
mını ihraç etmektedir. Bu durum, bahsedilen ül-
Endonezya 660 000 kelerin ekonomisine nasıl bir katkı sağlamaktadır?

Etiyopya 384 000
Honduras 348 000 • Tropikal bölgelerde üretilen bir tarım ürünü
Hindistan 348 000 olan kahvenin dünyanın diğer bölgelerinde de
Uganda 288 000 üretilmesi nin ekonomi üzerindeki etkileri neler-
dir?
Meksika 234 000
Guatemala 204 000

Tarım ve hayvancılıkta bozulabilir ürünler için pazara yakınlık ve gelişmiş ulaşım ağı oldukça önemli
bir unsurdur. Bu nedenle ürünlerin uzak üretim alanlarından pazarlara ulaştırılabilmesi için özel taşıma ve
paketleme sistemlerine ihtiyaç vardır. Tarım ile ulaşım arasındaki ilişkide taşıyıcı aracın, ürünlerin özellikle ri
doğrultusunda donatılmasının önemi büyüktür. Bu doğrultuda soğutma sistemleriyle donatılmış gemilerin
ortaya çıkması Avustralya, Yeni Zelanda ve Arjantin gibi ül kelerden dünyadaki pazarlara et türü ürünlerin
gönderilmesini kolaylaştırmıştır. Bu durum, üretim ile tüketim alanları arasındaki bağın kurulmasına zemin
hazırlamıştır. Tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık gibi üretim faaliyetleri, gelişmiş ve az gelişmiş bir-
çok ülkenin ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Mandıracılık ve kümes hayvancılığının günümüz de büyük
şehirler çevresinde yaygın olarak yapılmasında tüketici nüfusun varlığı ile ürünlerin bozulmadan daha kolay
ve ucuz bir şekilde tüketiciye ulaştırılması etkili olmuştur.

OKUMA PARÇASI
ÇAY TÜKETİMİNİN EKONOMİYE ETKİSİ
Çay bitkisi, yağışı bol ve sıcak olan yerlerde yetişebilen bir çalıdır. Ancak dünyada ekonomik olarak çay
üretiminin yapıldığı yerler sınırlıdır. Hindistan, Çin, Sri Lanka, Bangladeş ve Japonya geçmişten günümüze
çay bitkisinin yaygın şekilde yetiştirildiği ülkelerdir. Çin’den Rusya yoluyla Osmanlı Devleti’ne giren çayın,
özellikle Tanzimat’tan sonra tüketimi artmış ve 19. yüzyılın sonlarında kahvaltı sofralarında yerini almıştır.
Çay, çalışmak amacıyla başta Batum olmak üzere Rusya’nın çeşitli şehirlerine giden Rize ve Artvinli işçilerin
memleketlerine döndüklerinde getirdikleri çay fidan-
larını burada dikmelerinin bir sonucunda üretilmeye
başlanmıştır. Tüketimin artmasıyla birlikte üretim de
artmıştır. Çay tarımı ve ticareti Doğu Karadeniz’in
ekonomisinde çok önemli yer tutar. Türkiye, dünya-
da kişi başına düşen çay tüketiminde ilk sıralarda yer
almasına rağmen üretim bakımından beşinci sırada
bulunmaktadır. Türkiye’de yaklaşık bir milyon insanın
gelir kaynağı olması nedeniyle iktisadi hayatta önem-
li yer tutmaktadır. Çay, Türkiye’de 100-150 yıllık tarihi
serüveni olmasına karşın tüketimdeki artışla birlikte
üretim Rize ve Artvin’den başlayarak Doğu Karadeniz’e
özgü yerel bir bitki ve millî bir içecek hâline gelmiştir. Rize / Türkiye
(Alikılıç, D. 2016)

88