Page 11 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

11. Sınıf
EKONOMİK FAALİYETLER VE DOĞAL KAYNAKLAR

B ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM SEKTÖRLERİNİN EKONOMİYE ETKİLERİ

Ekonomik faaliyet türlerinde tarihî süreçlerde büyük değişimler gerçekleşmiştir. Paleolitik Çağ'da sadece
tüketici durumunda olan insanlar, doğanın zenginliklerinden avcılık ve toplayıcılık yaparak faydalanmaktay-
dı. Neolitik Çağ'da tarım ve hayvancılık faaliyetleriyle üretime başlayan insanların ürettiği fazla ürünleri takas
yoluyla yakın çevrelerine satması sonucu ticaret ortaya çıktı. Ticaretle birlikte dağıtım sektörü de ekonomik
faaliyetlerin bir parçası hâline geldi.

Sanayi Devrimi'yle birlikte buharla çalışan maki-
nelerin icat edilmesi, üretimde büyük bir artış yaşan-
masına neden oldu. Sanayi Devrimi, aynı zamanda
ulaşım sistemlerinin gelişmesiyle ham maddelerin
sanayi merkezlerine; üretilen ürünlerin de tüketim
merkezlerine taşınmasını kolaylaştırmıştır (Görsel
2.47). Günümüzde tarımdan hayvancılığa, madenci-
likten sanayiye kadar üretim artmış ve bu sektörlerin
karşılıklı etkileşimi daha net ortaya çıkmıştır.

Görsel 2.47: Dağıtım, üretimi ve tüketimi etkiler.
Dünyada üretim ve tüketim alanları birbirine yakın olmakla birlikte ihtiyaç fazlası ürünlerin farklı bölgele-
re dağıtımı, ulaşım teknolojilerindeki gelişmele re bağlı olarak gerçekleşmektedir. Bu nedenle üretim, dağıtım
ve tüketim sektörlerinin birbirleriyle sıkı ilişki içerisinde olduğunu söylemek mümkündür.
Tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık gibi faaliyetler, yeryüzündeki eko nomik etkinlikler arasında
yer alan en yaygın üretim şeklidir. Tarımsal üretimler, yakın bir zamana kadar toplumların ihtiyaçları doğ-
rultusunda ve yeterli düzeyde yapılmaktaydı. Günümüzde ise özellikle gelişmiş ülkelerde ticari tarım yay-
gın olarak yapılmaktadır. Tarım, hayvancılık ve balıkçılık faaliyetleri, artan nüfusun beslenmesi adına büyük
önem taşı maktadır.
Olumsuz hava koşulla rının tarımsal üretimin yanı sıra ulaşımı da olumsuz etkilemesi, büyük şehirlerde
sebze ve meyve fiyatlarına artış olarak yansımaktadır. Bu durum, tarımın dağıtım ve tüketim sektörleriyle sıkı
ilişki içerisinde olduğunu göstermektedir.
Tarım ürünlerinin bir kısmı, tarladan veya bahçeden toplanarak bir kısmı da sanayide işlendikten sonra
tüketime hazır hâle gelmektedir. Diğer ekonomik faaliyetlerde olduğu gibi tarımın da gelişmesinin ana ne-
denlerinden biri bu sektöre yönelik pazarın yani tüketicinin olmasıdır (Görsel 2.48).
Güçlü bir pazarla düzenli ulaşım ve pazarlama sistemlerinin varlığı, modern tarımın baş lıca gelişim ne-
denleri arasında yer almaktadır. Tarım makinele rinin üretimi ve kullanımı tarımın gelişmesine, tarım da
sanayi ye ham madde sağlayarak bu sektörün gelişmesine önemli katkılar sunmuştur.

Ulaşımdaki gelişmeler ve yeni kıta ların keşfi,
birçok ürünün ana vatanı dışında iklim şartla-
rının uygun olduğu bölgelerde yetişti rilmesine
imkân sunmuştur. Ayrıca tüketimin artması
sonucu bu ürün lerin bazıları, ana vatanları dı-
şında daha fazla üretil meye başlanmıştır.

Görsel 2.48: Tüketim üretimi etkiler.

87