Page 13 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

11. Sınıf
EKONOMİK FAALİYETLER VE DOĞAL KAYNAKLAR

Üretim, dağıtım ve tüketim arasında kurulan bağ; sanayi, maden ve enerji kaynaklarının üretimini şekil-
lendirmektedir. Sanayi Devrimi ile üretimde görülen artışın yanı sıra ulaşım sisteminin gelişmesi, ürünlerin
tüketim merkezlerine ulaştırılmasını kolaylaştırmıştır. Günümüzde ekonomik etkinlikler açısından tüketim
merkezlerine yakınlık ve kolay dağıtım önemli olduğu için sanayi faaliyetleri de nüfusun fazla olduğu pazar
alanlarında yoğunlaşmıştır. Ham maddenin taşınmasının zor olduğu veya enerji kaynaklarıyla sıkı bir bağı
olan bazı sanayi kolları, tüketim merkezlerinden uzak alanlarda da kurulabilmektedir. Böyle bir durum kar-
şısında ulaşımın kolay ve ucuz bir şekilde gerçekleşebilmesi sonucu mevcut olumsuzluk ortadan kalkmıştır.
Sanayide çeşitli ham maddelerin üretim mer-
kezlerine, kullanılabilir hâle getirilen ürünlerin de
tüketiciye ulaştırılması ve işçilerin ta şınması ancak
çok gelişmiş ve çeşitli ulaşım araç larıyla mümkündür.
Sanayinin gelişmesi ulaşımın gelişmesini sağlarken
gelişen ulaşım teknolojileri ve büyüyen pazar da sa-
nayi üretimini artırmaktadır. Petrol ve doğal gaz gibi
çeşitli enerji kaynaklarının boru hatları ile taşınması,
ülkeler arasındaki ticaretin gelişmesine imkân sağla-
mıştır. Günümüzde in sanların her türlü ihtiyaçları-
na cevap verebilen, tekno lojiyi üreten ve pazarlayan
ülkeler, ekonomik kal kınmışlık bakımından da diğer
ülkelerden daha güçlü durumdadır (Görsel 2.49). Görsel 2.49: Üretimin kalkınmaya etkisi Taipei (Tayvan)

Ülkelerin gelişmişlik seviyeleri, ürünlere kolay ve hızlı bir şekilde ulaşabilmenin yanı sıra insanların ih-
tiyaçlarını da belirlemektedir. Günümüzde teknolojik ürünlerin yaygın olarak tüketildiği ülkeler yüksek gelir
seviyesine sahiptir. Aynı zamanda bu ülkelerin ekonomik yönden gelişmelerinde ürettikleri ürünleri başka
ülkelere satması önemli rol oynamaktadır.

UYGULAMA

Aşağıdaki grafikte Suudi Arabistan’ın yıllık petrol üretim ve tüketimine dair veriler yer almaktadır (IEA).
Tablodan ve ön bil gilerinizden yararlanarak aşağı daki soruları cevaplayınız.
Bin varil (günlük)
15 000
15.000

10 000
10.000

5000
5.000

0 0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
2011
2010
2012
2014
2013
2008
2015
2007
2006
2009
Yıllar
Yõllar
Üretim Tüketim
Üretim Tüketim
• Suudi Arabistan’ın petrol tüketiminin üretimden daha az olmasının nedenlerini belirtiniz.
• Suudi Arabistan'ın ihtiyaç dışı petrolü ihraç etmesinin ülke ekonomisine katkıları nelerdir?
89