Page 4 - Coğrafya 11 | 4.Ünite

ÇEVRE VE TOPLUM

Hava kirliliği, havanın bileşimini değiştiren kir-
leticilerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik
dengeye zarar verecek miktarda atmosferde bulun-
masıdır. Hava kirliliğine neden olan başlıca kirletici-
ler; kükürt dioksit, azot oksit, karbonmonoksit, hid-
rokarbonlar, organik ve partikül mad deler (tozlar ve
aeroseller) ile radyoaktif maddeler dir. Bahsedilen
sorun, Sanayi Devrimi sonrası özellikle sanayileş-
miş bölgeler ile plansız kent leşmenin olduğu saha-
larda ortaya çıkmıştır (Görsel 4.2). Termik santral-
lerde enerji üretilmesinde, binaların ısıtılmasında
ve motorlu taşıtların çalışmasında kullanılan fosil
yakıtlar da hava kirliliğinin nedenleri arasında yer Görsel 4.2: Hava kirliliği
almaktadır.

BİLGİ HAVUZU

Konutlar ve sanayi tesislerinden çıkan zehirli gazların kış mevsiminde sis ile birleşmesi sonucu oluşan
hava kirliliğine Londra tipi hava kirliliği, büyükşehirlerde egzoz gazlarının sis ile birleşmesi sonucu olu-
şan hava kirliliğine de Los Angeles tipi hava kirliliği denir.

Işık kirliliği; ışığın yer, miktar, yön ve zamanla-
ma olarak yanlış kullanımı sonucu ortaya çıkar. Bu
kirliliğe neden olan bazı etmenler, yer leşmelerin ge-
lişerek büyümesinin yanı sıra açık alanlar ile yolların
ve sanayi kuruluşlarının aydınlatılması şeklinde sıra-
lanabilir (Görsel 4.3). Işık kirliliği, hava ve su kirliliği
gibi zehirleyici olmasa da gere ğinden fazla ve yanlış
yerde kullanıldığında çevreye ve canlılara zarar vere-
bilir. Örneğin gece seyahat eden göç men kuşlardan
bazıları binlerce kilometre yol kat eder. Yön bulmada
kısmen takımyıldızlardan faydalanan bu kuşlar için
gökdelen, deniz feneri vb. yüksek yapılardan yayılan
ışıklar yanıltıcı bir etkiye sahip olur. Sonuç olarak ışı-
ğın etrafında yorulana kadar dönen kuşlar düşer ya
Görsel 4.3: Işık kirliliği
da doğrudan bu yapılara çarparak hayatını kay beder.

HABER KÖŞESİ
Çin'de Hava Kirliliğine Turuncu Alarm
Çin'in kuzey ve doğu bölgelerinde "turuncu alarm" verilerek
havalimanı, liman ve otoyollar için güvenlik uyarısı yapıldı. Böl-
gede bu sabah başlayan hava kirliliği başkent Pekin ve Tiencin
kentinin yanı sıra Hıbey, Anhui, Hubey, Ciangsu ve Şandong
eyaletlerinde etkili olacak. Görüş mesafesinin 100 metreye
kadar düşeceği bildirilen açıklamada yetkililere havalimanı, li-
man ve otoyollarda gerekli güvenlik önlemlerini alma çağrısı
yapıldı. Çin, özellikle 2014'ten bu yana çevre ve hava kirliliğiyle
mücadele etmeye çalışıyor. 1,34 milyarlık nüfusuyla dünyanın
en kalabalık ülkesi olan Çin'de her yıl yaklaşık 1,6 milyon kişi, hava kirliliğinin neden olduğu kalp ve akciğer
hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor. (Basından, 29/12/2017)

216