Page 6 - Coğrafya 11 | 4.Ünite

ÇEVRE VE TOPLUM

Radyoaktif kirlilik; radyoaktif maddelerin hava, su ve toprağa karışmasıyla gerçekleşir. Radyoaktif mad-
deler; uranyum, radyum, radon, toryum gibi kayaçların içerisinde bulunabildiği gibi insanlar tarafından özel
olarak tasarlanmış ortamlarda da üretilebilmektedir.
Radyoaktif kirliliğin en önemli nedeni, nükleer dene-
meler ile nükleer santral kazalarıdır. Bunun yanı sıra
günlük hayatta kullanılan televizyon, bilgisayar, rad-
yo vb. iletişim araçları ile röntgen ve tomografi türü
tıbbi cihazlardan yayılan radyoaktif maddeler de bu
kirliliğin nedenleri arasında yer almaktadır (Görsel
4.6). Radyoaktif kirliliğin hava, su ve topraktaki etki-
si uzun süre devam eder. Ayrıca radyoaktif madde-
ye sahip (radyasyonlu) bitkiler ve hayvansal ürünler,
besin zinciri yoluyla insanlara ve diğer canlılara taşı-
nabilir. Bu nedenle toplumlarda kanser türü kalıtsal
hastalıkların yaygınlaştığını söylemek mümkündür.
Görsel 4.6: Radyoaktif kirlilik
Besin kirliliği; bitkisel ve hayvansal gıdaların fiziksel, kimyasal ve biyolojik kirlenmeye maruz kalarak be-
sin değerini kaybetmesiyle oluşur. Besin kirliliği fiziksel, kimyasal ve biyolojik kirlilik olmak üzere üç şekilde
gerçekleşir. Fiziksel besin kirliliği; besinlerin içine cam kırıkları, metal parçaları, saç, tırnak, sinek vb. ya-
bancı maddelerin girmesiyle oluşur. Kimyasal besin
kirliliğine neden olan faktörler ise besinlere içinde
bulunduğu kaptan çözünme sonucu geçen metaller,
tarım ilaçları, kimyasal gübreler, iyi durulanmamış
kaplardan bulaşan deterjanlar, ambalajlamada kulla-
nılan özellikle renkli plastik malzemeler ve gıda katkı
maddeleri şeklinde sıralanabilir. Besinlerin bileşi-
minde bulunan zehirli maddeler (yeşillenmiş ve filiz-
lenmiş patates, bazı mantar türleri vb.) ile besinlere
çevrede bulunan çöp ve atık sulardan bulaşan mik-
roplar da biyolojik besin kirliliğinin nedenleri arasın-
da yer almaktadır. Sonuç olarak hava, su ve toprağın
sanayi atıkları ile evsel atıkların yanı sıra zirai ilaçlar
ve kimyasal gübrelerle kirlenmesi besinlerin doğru-
Görsel 4.7: Tarım ilacı kullanımı ve besin kirlenmesi
dan kirlenmesine neden olur (Görsel 4.7).

UYGULAMA
Aşağıdaki tabloda verilen çevre sorunlarının oluşum nedenlerini örnekteki gibi yazınız.

Çevre Sorunu Oluşum Nedenleri

Hava kirliliği Sanayi tesisleri, termik santraller, binaların ısıtılması, ulaşım araçları, orman tahribi vb.

Ses kirliliği

Toprak kirliliği

Su kirliliği

Radyoaktif
kirlilik

Besin kirliliği

218