Page 6 - Felsefe 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE
Uygulama

Uygulama

Aşağıda verilen metni okuyup metinden hareketle soruları cevaplayınız.

BİLİM VE FELSEFE
İnsan, tarih boyunca varlığa yönelik bilgi oluşturmaya çalışmıştır. Doğa, evren ve kendinin
varoluşu üzerine nedensellik bağları kurmaya çalışmıştır. İnsan, bir yandan doğal ihtiyaçlarını
karşılamış bir yandan da bilme isteğiyle varlık alanını çözümlemek için uğraşmıştır.
Eski medeniyetlerin birçoğunda özellikle astronomi, fizik ve matematik gibi bilimsel alanlar-
da oluşan gelişmeler, hem pratik ihtiyaçların karşılanmasında hem de doğayı ve evreni anlama
çabasında adımlar atılmasını sağlamıştır. Felsefenin ortaya çıkmasıyla doğaya yönelim başlamış
ancak varlığın hareketini sağlayan nedenler açısından felsefe doğanın dışına çıkarılmıştır.
Felsefe ve bilim, her ikisi de varlığı açıklamaya çalışan etkinliklerdir. Varlığı ele alış ve
yöntemleri bakımından birbirinden ayrılır, ayrı olma durumlarına rağmen de birbirlerinden
etkilenir.
Felsefe ve bilimin ayrıldıkları önemli nokta, hangi varlıklara yöneldikleri üzerinedir. Bilim;
fizik, kimya ve biyoloji gibi somut ve olgusal; matematik gibi biçimsel bir varlık alanına yönel-
miştir. Felsefe ise olgusal, olgusal olmayan, somut ve soyut tüm varlık alanlarıyla ilgilidir.
Felsefe ve bilim arasındaki diğer bir ayrımsa yöntemle ilgilidir. Bilimler, varlığa yönelik bilgi
sürecinde deney ve gözlemler aracılığıyla tekrarlanabilen ve genel olan bilgilere ulaşmaya çalı-
şır. Felsefe ise varlığa yönelik akıl yürütme ve görüş oluşturma şeklinde bilgi oluşturur.
Varlığa yönelik indirgemeci tutumla her bir bilim, kendi alanının ayrıntı bilgisine ulaşmaya
olabildiğince çalışır. Felsefe ise oluşan tüm bilgilerin yorumlanıp varlığın geneline yönelik bil-
giye ulaşır.
Felsefe ve bilim arasındaki varlığa yönelik bakış açısı, varlığın olup olmadığına yönelik so-
ruda belirginleşir. Bilim, varlığın olup olmadığını sormaz; varlığın var olduğu kabulüyle varlığa
yönelir. Felsefe ise bu soruyu varlığın gerçekliğinin bilinip bilinemeyeceği ve varlık-yokluk iki-
lemi bağlamında ele alır.
Komisyon

Sorular
1. Bilim, “Varlık var mıdır?” sorusunu felsefenin sorduğu gibi neden sormaz?
Yorumlayınız.
2. İnsanın, varlığı anlama ve açıklama çabasının nedenleri nelerdir?

3.1.1.2. Varlığın Mahiyeti
“Varlık var mıdır?” sorusuna “vardır” dendiğinde “Varlık ne türdendir?” sorusu (varlığın mahiyeti
problemi) buna eşlik etmektedir. Felsefe tarihinde ilk filozofların ele aldığı problem olarak arkhe
sorunu, bu filozofları varlığın ilk nedeni ve ana maddesini doğanın içinde aramalarına yönlendir-
miştir. İlk filozoflardan Thales’in ana maddeyi su olarak görmesi bu türden bir cevaptır.
İlk filozoflardan itibaren varlığın mahiyeti sorunu farklı açılardan ele alınmıştır. Tartışmalarda
belirleyici unsur olarak insanın duyu ve akıl yetenekleri tartışılmaya başlanmıştır. Bu tartışmalarda
öne çıkan kabullerden biri, duyuların insan aklını yanıltabileceğidir. Bu durum, varlık anlayışını
belirlemiştir.

74