Page 18 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 2. Ünite

2. Canlılarda Enerji
Dönüşümleri
Ünite

ç) Klorofil miktarı
Fotosentez yapan bütün canlılarda klorofil pigmenti bulunur. Klorofil, ışığı soğuran (emen, absorbe eden) mole-
küldür. Bitkide klorofil miktarının fazla olması fotosentez hızını artırır.
d) Karbondioksit yoğunluğu
CO , fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimelerinin başlaması için gereklidir. CO Fotosentez hızı
2
2
yoğunluğu arttığında fotosentez hızı belirli bir değere kadar artar. Sonra da sabit ka-
lır. Havadaki CO yoğunluğu belirli bir sınırın altına düşerse bitki CO bağlayamaz
2
2
ve fotosentez durur (Grafik 2.4).
Karbondioksit yoğunluğu ve ışık şiddeti beraber düşünüldüğü zaman fotosentez
hızında değişiklikler görülür. Karbondioksit yoğunluğu yeterli ise fotosentez hızı
ışık şiddetine göre değişir. CO 2
yoğunluğu
Eğer bitkinin fotosentez yaptığı ortama kireç suyu, KOH veya Ba(OH) (Bar-
2
yum hidroksit) maddeleri konulursa fotosentez olumsuz etkilenir. Çünkü bu mole- Grafik 2.4: CO yoğunluğunun
2
küller karbondioksit tutucudurlar; ortamdaki karbondioksiti tutarak canlının foto- fotosentez hızına etkisi
sentez yapmasını engeller ve fotosentez hızını düşürür.
4. ETKİNLİK

ETKİNLİĞİN ADI : Fotosentez hızına karbondioksidin etkisi
ETKİNLİĞİN AMACI : Bilimsel yöntem basamaklarını kullanarak fotosentez hızına karbondioksidin etkisini belirlemek
ETKİNLİĞİN SÜRESİ : 4 saat
ARAÇ GEREÇ : Elodea veya herhangi bir canlı akvaryum bitkisi, su, 2 adet 400 mL beherglas, 2 adet özdeş ışık
kaynağı, 80 mL sıvı yağ, saat

ETKİNLİĞİN YAPILIŞI
A) Verilerin toplanması ve problemin belirlenmesi
Karşılaşılan bir sorun üzerine toplanan veriler sonucunda, fotosentez hızına karbondioksidin etkisinin belir-
lenmesi ihtiyacı doğmuştur.
Problem: Karbondioksidin fotosentez hızına etkisi nasıldır?
B) Hipotez kurma
Hipotez: Karbondioksidin ortamda bulunmaması fotosentez hızını durdurur.
C) Hipotezi destekleyecek ve çözüme ulaştıracak tahminlerde bulunulur.
1. tahmin: Eğer ortamda karbondioksit bulunmaz ise bitki fotosentez yapmayı durdurur.
2. tahmin: Eğer ortama ihtiyaç duyulan karbondioksit verilir ise bitki fotosentez yapmaya devam eder.
Ç) Kontrollü deney yapma
1. Beherglaslara eşit miktarda musluk suyu doldurunuz.
2. Elodea bitkilerini eşit miktarda su dolu beherglasların içerisine yerleştiriniz.
3. Beherglasları ışık kaynaklarının altına yerleştiriniz.
4. Bitkilerin ışık yoğunluğuna alışması için 8-10 dakika bekleyiniz.
5. İki beherglasta da kabarcık çıkışı olup olmadığını gözlemleyiniz.
6. 80 ml’lik sıvı yağımızı beherglaslardan birinin içerisine dökünüz.
7. Bir arkadaşınız yardımıyla sıvı yağın bulunduğu ve sadece musluk suyunun bulunduğu beherglaslardan
çıkan oksijen kabarcıklarını 3 dakika boyunca sayınız ve not ediniz.
8. Elde ettiğiniz sonuçları aşağıdaki tabloya yazınız.

Sıvı yağ bulunan beherglastan çıkan kabarcık sayısı Kontrol grubu olan beherglastan çıkan kabarcık sayısı

D) Deney sonuçlarının değerlendirilmesi
Yaptığınız kontrollü deneyde elde ettiğiniz sonuçlar kurulan hipotezi destekliyorsa sonuçlarınızı raporlayınız. De-
ney sonuçları hipotezi desteklemiyorsa, hipotezi değiştirilerek deneyi yeniden tekrarlayınız.
NOT: Sizler de bilimsel çalışma basamaklarını kullanarak fotosentezin hızına etki eden ışık şiddeti, ışığın dalga
boyu, sıcaklık vb. faktörlerle ilgili deneyler yapabilirsiniz.
DEĞERLENDİRME
1. Elde ettiğiniz sonuçlara göre çıkan kabarcık sayısı hangi beherglasta fazladır?
2. Deneyde sıvı yağ kullanmamızın nedeni nedir? Bu nedenin nasıl bir etkisi olmuştur?

80