Page 21 - Fen Lisesi Biyoloji 9 | 3.Ünite

Omurgasız Hayvanlar

Bu grupta yer alan canlıların en önemli özelliği, vücutlarının sırt kısmında bir omurgaya sahip olmama-
sıdır. Omurgasızlar, tür çeşitliliği ve sayıları bakımından incelendiğinde hayvanlar âleminin en geniş grubunu
oluşturur. Bazıları suda, bazıları karada yaşar. Omurgasız hayvanlar; süngerler, sölenterler, solucanlar, yumuşak-
çalar, eklem bacaklılar ve derisi dikenliler olmak üzere altı grupta incelenir.
Süngerler

Süngerler, çok hücreli hayvanların en ilkel grubunu oluşturur (Görsel 3.42). Bu canlıların tatlı ve tuzlu
sularda yaşayan türleri vardır. Süngerlerin vücutlarında çok sayıda por (delik) bulunur. Bu porlardan geçen su
içerisinde bulunan besinleri özelleşmiş hücreleri (amoebositler) ile alıp sindirir. Süngerlerin dolaşım, boşaltım,
solunum ve sindirim sistemi gelişmemiştir. Uyarılar kimyasal yolla iletilir. Boşaltım atığı amonyaktır. Euspon-
gia officinalis (Öspongiya ofisinalis) (banyo süngeri), Doğu Akdeniz kıyılarında yaşayan en tanınmış sünger
türüdür (Görsel 3.43).

Görsel 3.42: Deniz süngeri Görsel 3.43: Banyo süngeri

Araştıralım-Paylaşalım
Süngerleri diğer tüm hayvanlardan ayıran en önemli farkları; akademik kaynaklardan,Genel Ağ’dan,
bilim ve teknik dergilerinden araştırıp sınıf içinde arkadaşlarınızla paylaşınız.

Sölenterler

Sölenterler, genellikle denizlerde yaşar. Ancak tatlı sularda yaşayan türleri de vardır. Sinir sisteminin
görüldüğü ilk canlı grubudur. Vücutlarının merkezinde sindirim boşluğu vardır. Vücut boşluğu hem ağız hem
anüs görevi yapan bir açıklıkla dışarı açılır. Vücutlarının dışında yakıcı kapsüller vardır. Bu yakıcı kapsüller
düşmanlara karşı korunmalarında görev yapar. Sindirim boşluğu bulunur. Deniz anası, hidra, medüz, mercan ve
deniz şakayığı sölenterlere örnek olarak gösterilebilir (Görsel 3.44 ve 3.45).

Görsel 3.44: Deniz anası Görsel 3.45: Mercan
Solucanlar

Solucanlar; yassı, yuvarlak ve halkalı solucan olmak üzere üç grupta
incelenir. Yassı solucanlar, sırt-karın doğrultusunda yassılaşma gösterir. Vü-
cut içinde bir sindirim boşluğu vardır. Bu sindirim boşluğu bir açıklıkla dışarı
açılır. Sinir ve üreme sistemleri vardır. Gaz alışverişlerini vücut yüzeyi ile Görsel 3.46: Planaria
difüzyonla yaparlar. Yassı solucanlarda hem dişi hem de erkek üreme organı
aynı birey üzerinde bulunur. Bu tip canlılara hermafrodit canlılar denir. Ge-
nellikle parazit olarak yaşar. En iyi bilinen ve serbest yaşayan yassı solucan
planariadır (pılanarya) (Görsel 3.46). Dünyanın her yerinde durgun akarsu-
larda ve gölcüklerde yaşar. Ayrıca insanda parazit olarak yaşayan ve hastalık
yapan tenya (şerit) (Görsel 3.47) ve karaciğer kelebeği yassı solucanlardandır. Görsel 3.47: Tenya
135