Page 11 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

OPTİK

Kaynaktan çıkan ışık ışınları, yüzeye farklı açılarla gelebileceğin- SIRA SİZDE
den yüzeydeki aydınlanma şiddeti için ancak ortalama bir değerden
söz edilebilir. Yüzeydeki ortalama aydınlanma şiddeti aşağıdaki ba- Işık şiddeti I olan bir kaynak
ğıntıyla ifade edilir. çembersel bir yörünge izleyerek
A noktasından B noktasına sabit
hızla hareket ettiriliyor.

E : Aydınlanma şiddeti (lm/m = lx)
2
ort
Φ : Yüzeydeki akı (lm) 2
A : Yüzey alanı (m )
2
1 3
I
Işık şiddeti I olan bir kaynağın r yarıçaplı küre yüzeyinin her bir A O B
noktasında oluşturduğu aydınlanma şiddeti bağıntısına aşağıdaki
gibi ulaşılır. Hareketi esnasında 1, 2 ve 3
E noktasal = Φ/A = 4πI/4πr 2 numaralı bölgelerinden geçer-
ken O noktası civarında oluş-
turduğu ışık akısı ve aydınlanma
E =
noktasal şiddetinin büyüklüğü nasıl deği-
E : Noktasal aydınlanma şiddeti (cd/m ) şir?
2
I noktasal : Kaynağın ışık şiddeti (cd)
r : Yüzey ile ışık kaynağı arasındaki mesafe (m)

Bu bağıntı, aynı zamanda ışığın yayılma doğrultusuna dik yüzeyin
herhangi bir noktasında oluşan aydınlanma şiddetini ifade eder.

ÖRNEK

Bir reklam panosu 20 m
Reklam panosu
uzağındaki 100 cd ışık şid-
detine sahip sokak lambası
20 m tarafından aydınlatılıyor.
I = 100 cd

Reklam panosunun merkezi kaynaktan çıkan ışınlara dik
olduğuna göre
a) Panonun merkezindeki aydınlanma şiddeti kaç lx’tür?
b) Kaynağın ışık akısı kaç lm’dir?
(π = 3 alınız.)

ÇÖZÜM

a) Kaynaktan çıkan ışınlar panonun merkezine dik geldiği için
aydınlanma şiddeti aşağıdaki gibi hesaplanır.
E = I/d = 100/20 = 100/400 = 0,25 lx
2
2

b) Kaynağın ışık akısı
Φ = 4.π.I = 4.3.100 = 1200 lm bulunur.

197