Page 12 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite
P. 12
4. ÜNİTE
BİLGİ 4.2. GÖLGE
Işığı oluşturan fotonların Işık kaynağı ile yüzey arasında engel oluşturan bir cismin bulun-
enerjisini kaybetmesi olayına ması yüzeydeki ışık akısını dolayısıyla aydınlanma şiddetini değişti-
ışığın soğrulması denir. Soğ- rebilir. Aydınlanma şiddetinin hangi durumlarda ve nasıl değişeceği-
rulan foton enerjisinin tümünü ni ışığın cisim ile etkileşimi belirler.
etkileştiği ortama aktarır. Maddeler, ışık ile etkileşimleri dikkate alınarak saydam, saydam
olmayan ve yarı saydam şeklinde sınıflandırılır.
Gelen ışığın çok bü-
yük bir kısmını geçirebilen
cam, su, hava gibi madde-
lere saydam madde de-
nir. Bazı maddelerin neden
saydam özellik gösterdiği
sorusunun cevabı mad-
denin atomik yapısında
gizlidir. Saydam maddele- Görsel 4.15: Cam örgülü uzay çatı
rin atomları, ışığı oluşturan
fotonlar ile etkileşime giremez. Bu yüzden fotonlar soğrulmadan
madde içinden geçip gider. Bu özelliklerinden dolayı seralarda, ser-
gi salonlarında kısaca ışığın girmesinin istendiği her yerde kullanılır.
NELER ÖĞRENDİK? Görsel 4.15’te saydam maddeye örnek olarak tavanı camla kaplı
botanik park görülmektedir.
Domates, ıspanak ve man- Tahta, metal, kaya gibi
tarların gelişme döneminde ışık ışığı içinden hiç geçirme-
gereksinimleri grafikte verilmiştir. yen maddelere de say-
dam olmayan madde
denir. Saydam olmayan
Işık gereksinimi
maddelerin yüzeyindeki
Domates
atomlar, ışığı oluşturan fo-
tonlar ile etkileşime girerek
onları soğurur. Atomlar ta-
Ispanak
rafından soğrulan enerjinin
bir kısmı ısıya dönüşürken Görsel 4.16: Metal kaplı otopark çatısı
Mantar
Bitki diğer kısmı tekrar ışığa dönüşerek ortama geri yayılır. Sonuç olarak
gelen ışığın tümü soğrulduğu için maddenin içinden geçemez. Işı-
Buna göre domates yetiş- ğın istenmediği ilaç ve gıda depoları inşa edilirken saydam olmayan
tiren Ahmet, ıspanak yetişti- malzemeler tercih edilir. Benzer şekilde araçları güneş ışığından ko-
ren Serdar ve mantar yetişti- rumak için Görsel 4.16’deki gibi otoparkların üstü saydam olmayan
ren Hatice seralarını saydam, malzemlerle kaplanır.
yarı saydam ve saydam olma- Sis, duman, buzlu cam,
yan malzemelerden hangisiy- yağlı kâğıt gibi gelen ışı-
le kaplamalıdır? ğın bir kısmını soğuran bir
kısmını da dağıtarak geçi-
rebilen maddelere ise yarı
saydam madde denir. Işı-
ğın belli oranda geçmesi-
nin istendiği seralarda yarı
saydam tüller ve plastik Görsel 4.17: Tül perde
malzemler kullanılır. Yine
evlerde bu amaçla Görsel 4.17’deki gibi tül perdeler kullanılır.
198
