Page 32 - Fen Lisesi Fizik 12 | 3. Ünite

3.

ÜNİTE 3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI
3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI

SORU 13 ÇÖZÜM

Yarık genişliği 0,6 mm olan bir çift yarıkta girişim 3. aydınlık saçak ile merkezî aydınlık saçak arası
deneyinde 6 000 Å dalga boylu ışık kullanılıyor. 3∆x'tir. Saçak aralığını hesaplamak için
Yarıklar düzlemi ve ekran arası mesafe 1,5 m ise
.L .L
m λ
3. aydınlık saçağın merkezî aydınlık saçağa olan formülü kullanılabilir. Kullanılacak bü-
3 Δx=
X =
d.n
d.n
uzaklığı kaç cm'dir? (1 Å=10 m) tün değerler cm cinsinden yerine yazılırsa
-10
150.6.10
-5

.
1506.10
3 -
x15cmolur
=
3
3 x = 6.10 2 - Δx=0,15 cm olur.
3Δx ise 0,45 cm olarak bulunur.
UYGULAMA 10
ÇÖZÜM ALANI
Hava ortamında tek renkli ışıkla yapılan bir çift
yarıkta girişim deneyinde P noktasında 4. aydın-
lık saçak oluşuyor. Perdeyle yarıklar düzlemi ara-
sı tamamıyla kırıcılık indisi n olan bir sıvıyla dol-
durulunca 7. karanlık saçak oluşuyor.
Buna göre sıvının kırıcılık indisi n kaçtır?
158 (Havanın kırıcılık indisi 1'dir.)

SORU 14 ÇÖZÜM

Tek yarıkla yapılan bir kırınım deneyinde ışığın İlk durumda saçak aralığı ∆x iken 2. karanlık sa-
1
dalga boyu değiştirilmeden perde ile yarık düzle- çağın oluştuğu noktanın merkezî aydınlık saçağa
mi arası uzaklık L iken L yapıldığında 2. karanlık olan uzaklığı 2∆x dir.
1
1
2
saçağın yerini 3. aydınlık saçak alıyor. Daha sonra saçak aralığı ∆x iken aynı noktanın
Buna göre L /L oranı nedir? merkezî aydınlık saçağa olan uzaklığı 3,5 ∆x olur.
2
2
1
Bu iki uzaklık birbirine eşitlenirse 2
7 7 7
2 3 x 1 =x 1 =
2
3
2 3 3 x 1 = 3 x x 2
2 2 2
3 x 22
m m λ 7.L 22 7
7.L
m .L 1 .L .L
7
=
2 2 2 2 d d d d .L 1 1 1 = = = = 7.L 2
m m m.L 2 λ.L 2 .L 2
2d
2d d 2d
2d
2d
4L
4L 1 = 7L 21 =
4L 1 = 7L
7L 2 2
L 1 L L 1 1 7 7 7
L 2 L L 2 2 = = = 4 4 4 bulunur.