Page 38 - Fen Lisesi Fizik 12 | 3. Ünite
P. 38

3.

         ÜNİTE                                                             3.2. ELEKTROMANYETİK DALGALAR
                                                                           3.2. ELEKTROMANYETİK DALGALAR



            3.2.1. ELEKTROMANYETİK DALGALARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ


            İletişim  teknolojilerinin  günlük  hayata  bu  denli
            girmesinde  en  etkili  isimlerden  biri  şüphesiz  İs-
            koç bilim adamı James Clerk Maxwell’dir (Ceymis
            Kılark  Maksvel)  (Görsel  3.2.1).  Maxwell,  1900’lü
            yıllarda elektrik ve manyetizma ile ilgili bilinenleri
            dört denklemle tek teoride birleştirdi. Maxwell’in
            denklemleri özet olarak elektriğin, manyetizmanın
            ve optiğin birleştirildiği bir teoriyi içermektedir. Bu
            teori,  aynı  zamanda  ışığın  elektromanyetik  karak-
            terde olduğunu gösterdi.


            Daha önce Gaus Yasası, Faraday Yasası ve Amper Ya-
            sası olarak oluşturulup formüle edilen denklemler,
            Maxwell  tarafından  birleştirilerek  bir  teori  hâline
            getirilmiş ve 1864 yılında yayımlanmıştır. Maxwell,
            elektromanyetik  dalgaların  varlığını  matematiksel
            olarak ifade etmiş fakat deneysel olarak ispatlaya-
            mamıştır.

    164
            Maxwell’den sonra Hertz elektrik yüklerini ivmelen-
            direrek elektromanyetik dalga elde etti. Hertz, bu
            deneylerde elde ettiği dalgaların ışık dalgaları gibi   Görsel 3.2.1: James Clerk Maxwell (1831-1879)
            girişim, kırınım, yansıma, kırılma, polarizasyon gibi
            özelliklere sahip olduğunu gösterdi. Hertz’in ulaştı-
            ğı bu sonuç radyo frekans dalgalarının ışık dalgaları-
            na benzer özelliklere sahip olduğunu ortaya koydu.

                                                                      y
            Elektromanyetik Dalgalar
                                                                         Elektromanyetik dalgaların ilerleme yönü
            Elektromanyetik dalgalar, değişen elektrik ve man-
            yetik alandan oluşur. Bu alanlardan herhangi birinin       E
            değişimi  diğer  alanın  da  değişmesine  sebep  olur.
            Elektrik ve manyetik alanlar birbirine ve hareket doğ-
            rultularına dik hareket ederler (Şekil 3.2.1).  Elektrik
            alan ile manyetik alan vektörel büyüklüklerdir. Elekt-                                         x
            romanyetik  ışıma,  elektrik  ve  manyetik  alanların      B
            birbirini oluşturacak biçimde ışık hızı ile uzaya yayıl-  z
            masıdır. Elektrik alan ile manyetik alan arasında bü-
            yüklük olarak şu şekilde bir bağıntı vardır:

                                                            Şekil 3.2.1: Elektrik ve manyetik alanın hareket hâlinde
                E=B.c
                                                            birbirine dik konumları
            E elektrik alanı, B manyetik alanı, c ışık hızını ifade
            eder.
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43