Page 13 - FL Kimya 10

KİMYA HER YERDE

‣ Polimerlerden düşük yoğunluklu ambalaj malzemeleri üretilerek taşıma
ve depolama kolaylığı sağlanır.

‣ Taşıtlarda kullanılan polimerler, taşıtların ağırlığını azaltarak enerji ta-
sarrufu sağlar.
‣ Kurşungeçirmezlik özellikleri ile zırhlı araçlarda ve çelik yeleklerde kul-
lanılır.
‣ Polimerlerden üretilen protez ürünler, tıp ve dişçilikte kullanılarak yeni
tedavi yöntemleri geliştirilmiştir.
‣ Conta, fren balatası, otomobil konsolu, silecek, taşıt lastiği, plastik tor-
ba üretiminde polimer madde kullanımı sağlamlık, estetik ve ekonomik
açıdan üstünlük sağlar.

Polimerlerin Olumsuz Özellikleri
‣ Polimerler zamanla bozunarak kendini oluşturan monomerlere ve baş-
ka ürünlere dönüşür. Özellikle gıda ambalajlarında kullanılan polimer-
lerin içeriğindeki sağlığa zararlı maddeler bozunma sürecinde gıdaya
geçer.
‣ Polimerlerin en olumsuz özelliği çürüme ve parçalanma sürelerinin çok
uzun olmasıdır. Çevreye atılan plastik atıklar; denizde 450, karada ise
2000 yılda biyolojik bozunmaya uğrayarak yok olabilmektedir. Bu yüz-
den polimerler çevre kirliliğine neden olur (Görsel 4.25).

‣ Plastikten yapılmış tabak, çatal, bıçak gibi malzemelerin; cam, porselen
ve metalden yapılmış ürünlere göre kullanımı uygun değildir. Cam ve
porselenden yapılmış kaplara konan sıvıların genellikle insan sağlığına Görsel 4.25: Çevre kirliliğine neden
olan polimer atık maddeler
zararı olmaz.
‣ Özellikle plastik su damacanalarının defalarca kullanımı ciddi sağlık so-
runlarına neden olabilir.
‣ Konserve, turşu ve meyve sularının ambalajlanmasında polimerden
yapılmış malzemeler kullanıldığında ciddi sağlık sorunları oluşabilir.

ç) İçerisinde Polimer Malzeme Kullanılan Oyuncak ve Tekstil
Ürünlerinin Zararları
Polimer kullanılarak üretilen çocuk oyuncakları, çok zararlı toksik mad-
deler içermektedir (Görsel 4.26). Oyuncaklar çoğunlukla PVC ile yapılır.
Oyuncakların çocukların ağzına temas etmesiyle PVC içerisindeki zararlı
kimyasallar vücuda geçebilir. Bu maddeler endokrin sistemini bozarak ço-
cukların hormonal gelişimini olumsuz yönde etkiler.
Plastik oyuncaklara dengeleyici madde olarak kadmiyum metali ka-
rıştırılır. Kadmiyum; beyin gelişimini engeller, böbreklerde tahribata yol
açar, kansere neden olur. Kurşun içerikli plastik oyuncaklar sinir sistemine
doğrudan etki ederek işitme kaybına ve zihinsel problemlere neden olabil-
mektedir. Bazı plastik oyuncaklarda bulunan Bisfenol A maddesi kansero- Görsel 4.26: Polimerden yapılmış bir
oyuncak
jen etki göstermektedir.
En sık kullanılan, kot ve tişört gibi tekstil ürünlerinin etiketlerinde koton
(pamuk) yazmaktadır. Pamuk ipliği selülozdan oluşan doğal bir polimerdir.
Tekstil ürünlerinde kullanılan yün ve ipek iplikler de doğal polimerlerdendir.

181