Page 3 - FL Kimya 10
P. 3
KİMYA HER YERDE
Sabunlarda hidrofob uç (R) apolar, hidrofil uç (-COONa veya –COOK)
polar özellik gösterir. Hidrofil suyu seven, hidrofob suyu sevmeyen kısım
anlamına gelir. BİLGİ KUTUSU
Suyun yüzey gerilimini düşüren
maddelere, yüzey aktif mad-
deler denir. Sabun ve deterjan-
lar yüzey aktif maddelerdir.
Görsel 4.3: Sert sabunun top çubuk modeli
Yapısında polar ve apolar uçların bulunduğu sabun
ve deterjan gibi maddelere yüzey aktif maddeler de-
nir. Yüzey aktif maddeler, yağları ve kirleri temizleme
özelliği olan maddedir. Bu maddeler suda çözündük-
lerinde negatif ve pozitif yüklü iyon oluşturur. Anyonik
(negatif yüklü) kısım yüzey aktif özellik gösterir. Pozi-
tif yüklü iyon, temizleme işlemine katılmaz; bu işi ne-
gatif yüklü iyon yürütür. Kirler, apolar yağ ve benzeri
organik maddeleri içerir. Su ise polar yapılı bileşiktir.
Çözünmede temel kural “Benzer, benzeri çözer.” kura-
lıdır. Sabunlar kiri temizlerken sabunun hidrofil (suyu
seven) polar ucu suyla etkileşir. Hidrofob (suyu sev-
meyen) apolar uç ise sudan kaçmak için kirin içine gi-
rer. Böylece apolar uç, kiri yüzeyden sökerek çıkarır
(Görsel 4.4 ve Görsel 4.5). Görsel 4.4: Sabunun kiri temizlemesi
Görsel 4.5: Sabunun kiri temizleme basamakları
171
