Page 6 - FL Kimya 10

Çamaşır Sodası
Çamaşır sodasının kimyasal adı sodyum karbonat, formülü Na CO ’tır
2 3
(Görsel 4.7). Çamaşır sodası katı ve sıvı yağları, kir ve birçok petrol ürü-
nünü etkin olarak temizleyen ve doğayı kirletmeyen bir maddedir. Sod-
yum karbonat, su ile tepkimeye girerek sodyum hidroksit ve sodyum bi-
karbonat oluşturur.
Na CO + H O ͢ NaOH + NaHCO
2 3 2 3
Tepkime sonucu oluşan NaOH, kirlerdeki yağlarla tepkimeye girerek
sabun oluşturur.

Yağ + 3NaOH ͢ Sabun + Gliserin

Çamaşır sodası bu özelliğinden dolayı temizlik maddesi olarak kulla-
nılır. Ayrıca tepkime sonucu oluşan NaHCO tuzunun yumuşatıcı, mikrop
3
öldürücü ve koku soğurucu (absorbe edici) özelliği vardır. Bu özelliklerin-
den dolayı çamaşırları yumuşatır ve onlara güzel koku verir.

b) Kişisel Temizlik Maddelerinin Fayda ve Zararları
Kişisel temizlik amacıyla şampuan, diş macunu, katı ve sıvı sabun gibi
ürünler kullanılır.
Görsel 4.7: Çamaşır sodası
Şampuanlar, saç temizliği için kullanılan deterjan türü ürünlerdir. Şam-
puanların %80’i sudur. Şampuanlarda, saçtaki kiri çözmek için sodyum
lauril sülfat; şampuanın kıvamını arttırmak ve köpürmesini sağlamak için
amonyum lauril sülfat bileşikleri kullanılır. Şampuanlarda pH düzenleyici,
parlatıcı, renklendirici, nemlendirici gibi birçok yapay kimyasal madde bu-
lunur. Bu maddelerin insan sağlığına birçok zararı vardır. Çoğu şampuan
petrolden elde edilen mineral yağları içerir. Mineral yağlar, cilt tarafından
emilemediği için kafa derisinde birikerek tabakalar oluşturur. Böylece de-
rinin yağ üretimini engeller. Saçları şampuanla çok sık yıkamak kafa deri-
sini tahriş ederek kepeğe neden olabilir.
Sabunlar, günlük hayatta temizlik amacıyla en çok kullanılan kimyasal
maddedir. Sabunun başlıca bileşenleri yağ ve bazdır. Yağ ve NaOH’in
tepkimesinden katı sabun, yağ ve KOH’in tepkimesinden sıvı sabun üre-
tilir. Sabun üretiminde kullanılan yağ, baz miktarı iyi ayarlanmazsa cildi
tahriş ederek ona zarar verir. Sabunlar, mikroplardan arınma ve korun-
mada sağlık için yararlıdır. Zeytinyağından yapılan sabunlar cilt ve saçı
nemli tutar saç köklerinin beslenmesini sağlar.
Katı sabunların pH değeri, sıvı sabunlara göre yüksek olduğundan katı
sabun cildi daha fazla kurutur. Katı sabunlar soğuk sularda çok az köpü-
rür. Bu nedenle katı sabunların soğuk suda temizleme etkisi azdır. Katı
sabun üzerinde bakteri birikebileceği için ortak kullanım alanlarında sıvı
sabun kullanımı tercih edilmelidir.
Sıvı sabunlarda renksiz ve kokusuz ürünler tercih edilmelidir. Sabunla-
ra katılan sentetik boya ve koku maddeleri sağlık için zararlı olabilir. Son
yıllarda mikrop bulaşma riskine karşı sıvı sabun kullanımı yaygınlaşmıştır.
Sıvı sabunların eldeki yaralarla teması, cilt kanseri riskini arttırabilir.

174