Page 80 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

6.32. Alıştırma
o
25 C’de 100 mL suda 3,8.10 gram PbSO ’ın (kurşun(ll) sülfat) çö-
-3
4
zünmesiyle doymuş çözelti oluşmaktadır. (PbSO :303)
4
Buna göre
a) Aynı sıcaklıkta PbSO ’ın çözünürlüğü kaç mol/L’dir?
4
b) Aynı sıcaklıkta PbSO için K değeri kaçtır?
4 çç
Bilgi Kutusu
6.33. Alıştırma
Bazı iyonları içeren tuzların o
25 C’de saf suda doymuş BaF çözeltisindeki F¯ iyonları derişimi
2
sudaki çözünürlükleri 2
1,2.10¯ M olduğuna göre BaF ’ün K değeri kaçtır?
■ Alkali metallerin (1A) bü- 2 çç
tün tuzları çözünür.
+
■ Bütün NO ¯, NH ve Çökelti Oluşumu
3 4
CH COO¯ tuzları çözünür Suda iyi çözünen iyonik katıların sulu çözeltileri karıştırılınca suda
3
(CH COOAg hariç). çözünmeyen katı oluşumuna çökelme, çöken katıya çökelek denir.
3
2 +
2 +
2 +
+
■ Ag , Pb , Hg ve Cu Çözünürlük çarpımının en yararlı uygulamalarından biri, iki veya
katyonları hariç diğer kat- daha fazla çözelti karıştırıldığı zaman bir çökmenin olup olmayacağı-
nı önceden belirlenebilmesidir. Böyle bir karışım az çözünen bir tuzun
yonların bütün CI¯, Br¯, ve
iyonlarını içeriyorsa çökelmenin olup olmayacağı çözeltiler karıştırıldık-
I¯ tuzları çözünür.
tan sonraki iyonların derişimlerine bağlıdır.
2 +
2 +
2 +
2 +
■ Sr , Pb , Hg , Ca ve
Tepkimenin herhangi bir anında iyon derişimlerinin çarpımına iyon
2 +
Ba katyonları hariç diğer
çarpımı denir. İyon çarpımı Q veya Q ile gösterilir.
2
katyonların bütün SO ¯ iyon i
4 Çökme olup olmadığı Q ve K değerlerinin karşılaştırılması ile
tuzları çözünür. iyon çç
belirlenir.
■ K = Q ise karışım az çözünen tuzun iyonları bakımından doygun-
çç iyon
luğa erişmiştir ve sistem dengededir. Bu nedenle bir çökelme mey-
dana gelmez.
■ K > Q ise karışım az çözünen tuzun iyonları bakımından doygun-
çç iyon
luğa erişmemiştir ve bir çökelme meydana gelmez. Q = K olunca-
iyon çç
ya kadar az çözünen tuzdan bir miktar daha çözünebilir.
■ K < Q ise karışım az çözünen tuzun iyonları bakımından aşırı
çç iyon
doymuştur ve sistem denge durumuna ulaşıncaya yani Q = K
iyon çç
oluncaya kadar az çözünen tuz bir miktar çöker.
Örnek
0,002 M Pb(NO ) (kurşun(II) nitrat) ile 0,006 M NaBr (sodyum bro-
3 2
mür ) eşit hacimde karıştırılıyor. Çözeltide bir çökelek oluşur mu?
6
(PbBr için K = 4,67.10¯ )
2 çç
Çözüm
Pb(NO ) için iyonlaşma denklemi
3 2
2 +
Pb(NO ) (suda) → Pb (suda) + 2NO¯(suda) şeklindedir.
3 2 3
2 +
Pb iyonunun yeni molaritesi M V = M V bağıntısından belirlenir.
1 1 2 2
2 +
0,002.V = M .2V [Pb ] = 0,001 M olur.
2

388 KİMYA 11. SINIF