Page 33 - Fen Lisesi Kimya 12 | 1.Ünite

Alıştırma
1. Cu metali Cr bulunan bir çözeltiye daldırılırsa bir tepkime olur mu? Oluşacak hücrenin
3+
potansiyelini hesaplayarak sonucu tartışınız.
Cu (suda) + 2e - Cu(k) E =+0,337 V
0
2+
Cr (suda) + 3e - Cr(k) E =-0,744 V
3+
0
2. Ni (suda) + 2e - Ni(k) E =-0,250 V
2+
0
Fe (suda) + e - Fe (suda) E =+0,771 V
0
2+
3+
Yukarıda verilen indirgenme potansiyellerine göre Fe iyonları içeren bir çözelti nikel bir
3+
kapta saklanabilir mi?

1.3.4. Hücre Potansiyelini Etkileyen Faktörler ve
Nernst Denklemi
Elektrokimyasal hücre potansiyellerinin doğru bir şekil-
de ölçümü önemlidir. Şimdiye kadar hücre potansiyellerinin
o
hesaplanmasında standart şartlar (25 C’de çözeltiler için 1,0 M,
gazlar için 1,0 atm) kullanılmıştır. Fakat deneysel ölçümler her
zaman standart şartlarda yapılmaz.
Hücre potansiyelini etkileyen faktörler; kullanılan elektrotla-
rın cinsi, sıcaklık, çözelti derişimleri ve basınçtır (gaz elektrotlar
için).
Yarı hücrelerde anot ve katot olarak kullanılan elektrotlar 43
değiştirildiğinde hücre potansiyelleri değişir. Çünkü hücre
potansiyeli iki eletrodun standart potansiyeli arasındaki farktır.
Elektrot cinsi değişince potansiyel fark da değişir.
Hücre potansiyelini etkileyen faktörlerden biri sıcaklıktır. Pil
tepkimeleri gerçekleşirken enerji açığa çıkar. Yani pil tepkimele-
ri ekzotermiktir.
Mg(k) + Zn (suda) Mg (suda) + Zn(k) + ısı
2+
2+
Yukarıdaki pil tepkimesinin sıcaklığı artırılırsa denge Le
Chatelier (Löşatülyi) ilkesine göre girenler yönüne kayar ve pil
gerilimi azalır. Eğer tepkimenin sıcaklığı azaltılırsa denge, ürün-
ler yönüne kayar ve pil potansiyeli artar.
Pil potansiyelini etkileyen diğer bir faktör ise çözeltinin
derişimidir. Le Chatelier ilkesine göre yarı hücrelerdeki çözel-
tilerin derişimlerinin değişmesi elektrokimyasal hücre potan-
siyelini etkiler. Bu ilkeye göre bir pil tepkimesinde katot yarı
hücresindeki derişim artırıldığında ya da anot yarı hücresindeki
derişim azaltıldığında tepkime, ürünler yönünde ilerler ve hücre
potansiyeli artar. Diğer taraftan katot yarı hücresindeki derişim
azaltılırsa ya da anot yarı hücresindeki derişim artırılırsa tepki-
me, girenler yönünde ilerler ve hücre potansiyeli azalır. Hücre
potansiyeli ile derişim arasındaki ilişkiyi ilk kez Alman kimyacı
Walther Nernst (Valther Nerst) ortaya koymuştur.

FEN LİSESİ KİMYA 12