Page 43 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite
P. 43
3.4.1. Eterler ve Eterlerin Sınıflandırılması
Eterler, bir oksijen atomuna iki alkil grubunun bağlı olduğu
bileşiklerdir. Genel gösterimleri R-O-R, genel formülleri ise
C n H 2n+2 O şeklindedir. Eterlerin en küçük üyesi iki karbonlu-
dur. Eterler, oksijen bağlı alkil gruplarına göre sınıflandırılır.
Oksijen atomunun her iki tarafında bulunan alkil grupları aynı
ise simetrik eter, farklı ise asimetrik eter şeklinde sınıflandır-
ma yapılır. Simetrik eterler R-O-R şeklinde, asimetrik eterler
R-O-R' şeklinde gösterilir.
CH 3 –O–CH 3 CH 3 –O–C 2 H 5
Simetrik eter Asimetrik eter
3.4.2. Eterlerin Adlandırılması
Eterler IUPAC kurallarına göre adlandırılırken şu adımlar
izlenir:
1. Oksijene bağlı en uzun karbon zincirine sahip alkil grubu
tespit edilir. Bu grup ana zinciri oluşturur.
OCH 3
–
CH 3 –CH–CH 3
2. Oksijene yakın karbondan başlanarak zinciri bozmayacak
şekilde numaralandırma işlemi yapılır.
OCH 3
1 2 3
–
CH 3 –CH–CH 3
3. Karbon sayısı az olan ve oksijene bağlı diğer alkilin sonun- 155
daki -il ekinin yerine -oksi eki getirilir. Bu gruba alkoksi
denir. Adlandırma yapılırken önce alkoksinin bağlı olduğu
karbonun numarası, daha sonra alkoksinin adı ve en uzun
zincire karşılık gelen alkan adı yazılır.
OCH 3
1 2 3
–
CH 3 –CH–CH 3
2-metoksi propan
4. Karbon zincirinde dallanma varsa alkoksi ve alkil isimleri
alfabetik sıraya göre yazılır.
OC 2 H 5
1 2 3 4
–
CH 3 –C–CH 2 –CH 3
–
CH 3
2-etoksi-2-metil bütan
Eterlerin Yaygın Adlandırılması
1. Simetrik eterler adlandırılırken alkil adının başına -di eki,
sonuna ise eter ifadesi getirilir.
CH 3 –O–CH 3 C 2 H 5 –O–C 2 H 5
Dimetil eter Dietil eter
2. Asimetrik eterler adlandırılırken alkil adları alfabetik sıraya
göre yazılır ve en sona eter ifadesi getirilir.
CH 3 –O–C 2 H 5 C 2 H 5 –O–C 3 H 7
Etil metil eter Etil propil eter
FEN LİSESİ KİMYA 12