Page 43 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite
P. 43

3.4.1. Eterler ve Eterlerin Sınıflandırılması
               Eterler, bir oksijen atomuna iki alkil grubunun bağlı olduğu
            bileşiklerdir. Genel gösterimleri R-O-R, genel formülleri ise
            C n H 2n+2 O şeklindedir. Eterlerin en küçük üyesi iki karbonlu-
            dur. Eterler, oksijen bağlı alkil gruplarına göre sınıflandırılır.
            Oksijen atomunun her iki tarafında bulunan alkil grupları aynı
            ise simetrik eter, farklı ise asimetrik eter şeklinde sınıflandır-
            ma yapılır. Simetrik eterler R-O-R şeklinde, asimetrik eterler
            R-O-R' şeklinde gösterilir.

               CH 3 –O–CH 3                           CH 3 –O–C 2 H 5
                  Simetrik eter                           Asimetrik eter
                         3.4.2. Eterlerin Adlandırılması
               Eterler IUPAC kurallarına göre adlandırılırken şu adımlar
            izlenir:
            1.  Oksijene bağlı en uzun karbon zincirine sahip alkil grubu
                tespit edilir. Bu grup ana zinciri oluşturur.

                          OCH 3
                           –
                    CH 3 –CH–CH 3
            2.  Oksijene yakın karbondan başlanarak zinciri bozmayacak
                şekilde numaralandırma işlemi yapılır.
                          OCH 3
                    1           2          3
                           –
                     CH 3 –CH–CH 3
            3.  Karbon sayısı az olan ve oksijene bağlı diğer alkilin sonun-                                155
                daki -il ekinin yerine -oksi eki getirilir. Bu gruba alkoksi
                denir. Adlandırma yapılırken önce alkoksinin bağlı olduğu
                karbonun numarası, daha sonra alkoksinin adı ve en uzun
                zincire karşılık gelen alkan adı yazılır.

                          OCH 3
                    1           2          3
                           –
                     CH 3 –CH–CH 3
                    2-metoksi propan
            4.  Karbon zincirinde dallanma varsa alkoksi ve alkil isimleri
                alfabetik sıraya göre yazılır.

                          OC 2 H 5
                    1           2    3            4
                           –
                    CH 3 –C–CH 2 –CH 3
                           –
                          CH 3
                    2-etoksi-2-metil bütan
               Eterlerin Yaygın Adlandırılması
            1.  Simetrik eterler adlandırılırken alkil adının başına -di eki,
                sonuna ise eter ifadesi getirilir.

               CH 3 –O–CH 3                          C 2 H 5 –O–C 2 H 5
                  Dimetil eter                                Dietil eter
            2.  Asimetrik eterler adlandırılırken alkil adları alfabetik sıraya
                göre yazılır ve en sona eter ifadesi getirilir.

               CH 3 –O–C 2 H 5                       C 2 H 5 –O–C 3 H 7
                  Etil metil eter                        Etil propil eter

                                                  FEN LİSESİ KİMYA 12
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48