Page 38 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite
P. 38

Dikkat!                           3.3.4. Etanolün Elde Edilmesi


                                                  Etanol, sanayiden tıbba pek çok alanda kullanılan bir alkol-
                                               dür. Günümüzde alkol üretimi büyük ölçüde fermantasyona
                                               (mayalanma) dayanır (Görsel 3.14). Fermantasyon, genellik-
                        Fermantasyon           le glikozun alkole dönüştüğü reaksiyonlar için kullanılan bir
                      sonucu elde edilen
                   etanol ile diğer yöntemlerle   terimdir. Ancak daha uygun bir ifadeyle fermantasyon, karbon-
                       elde edilen etanol      hidratların alkol ve asitlere dönüştürülmesidir.
                    kimyasal olarak aynıdır.
















                       Biliyor musunuz?                        Görsel 3.14: Etanol fermantasyon tesisi




                           Etanol,                Etanol, glikozun zimas enzimi yardımıyla fermantasyonu
                    çoğunlukla bitkisel mad-   sonucu oluşur. Fermantasyon, tek hücreli canlıların enerji elde
                  delerin fermantasyonu sonu-  etmesini sağlayan bir olay olduğu için fermantasyon sonunda
        150       cu elde edildiği için hububat   ATP açığa çıkar. Bu olayın kimyasal denklemi şu şekildedir:
                      alkolü adını da alır.

                                                      C 6 H 12 O 6  (Zimas)     2C 2 H 5 OH + 2CO 2 + ATP
                                                      Glikoz         Etanol

                                                  Fermantasyon dışında sanayide etanol elde etmenin fark-
                                               lı yöntemleri vardır. Bu yöntemlerden biri, etil halojenürü
                                               (C 2 H 5 X) sodyum hidroksitin (NaOH) veya potasyum hidroksi-
                                               tin (KOH) seyreltik çözeltisiyle ısıtmaktır. Yer değiştirme tepki-
                                               mesi şeklinde adlandırılan tepkimenin denklemi şu şekildedir:

                          Dikkat!                     C 2 H 5 X + KOH   (Isı)   C 2 H 5 OH + KX
                                                      Etil halojenür            Etanol

                                                  Sanayide etanol elde etmenin bir diğer yöntemi de eten
                                               (C 2 H 4 ) bileşiğini kuvvetli asit katalizörlüğünde su (H 2 O) ile

                     Alkil halojenürlerin      tepkimeye sokmaktır. Bu tepkime etendeki ikili bağın tekli bağa
                   KOH veya NaOH ile tepki-    dönüştüğü bir katılma tepkimesidir. Söz konusu tepkimenin
                 mesi sonucunda etanol dışın-  denklemi şu şekildedir:
                  daki primer alkolleri de elde
                     etmek mümkündür.                 CH 2 =CH 2  + H 2 O    C 2 H 5 OH
                                                         Eten               Etanol
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43