Page 37 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

– O – O Bir Hatırlatma
–
–
R–CH 2 [O] R–C–H [O] R–C–O–H
–OH
-H2O
-H2O
Primer alkol Aldehit Karboksilik asit
– R – O
R–CH–OH [O] R–C–R [O] Yükseltgenemez. Kimyasal tepkime denk-

–
-H2O
lemlerinde tepkime oku
Sekonder alkol Keton üstündeki [O] ifadesi yükselt-
– R genmeyi gösterir.
R–C–OH [O] Yükseltgenemez.
R –
Tersiyer alkol
Alkollerden H 2 SO 4 katalizörlüğünde ve yüksek sıcaklıkta
(180 C) 1 mol su çekilirse alken oluşur. Örneğin etil alkolden 1
o
mol su çekildiğinde eten elde edilir.
o
CH 3 –CH 2 –OH H2SO4/180 C CH 2 =CH 2 + H 2 O

Alkoller eter sentezinde de kullanılır. 2 mol alkolden
140 C’de ve H 2 SO 4 katalizörlüğünde su çekildiğinde eter oluşur.
o
Örneğin 2 mol etil alkolden 1mol su çekildiğinde dietil eter elde
edilir.
–OH) H2SO4/140 C –CH 3 + H 2 O
o
2(CH 3 –CH 2 CH 3 –CH 2 –O–CH 2
Alkollerin tamamı yanma tepkimesi verir. Alkollerin yanma-
sı sonucunda karbon dioksit ve su açığa çıkar.
Örnek 149

1. Etil alkolün ve glikolün kaynama noktalarını ve sudaki çözünürlüklerini karşılaştırınız.
2. Aşağıda yapı formülleri verilen alkollerin kaynama noktalarını karşılaştırınız.

– CH 3
CH 3 –CH 2 –C–CH 3 CH 3 –CH 2 –CH–CH 2 –CH 3 CH 3 –CH 2 –CH 2 –CH 2 –CH 2 –OH
I OH II OH III
–
–
Çözüm
1. Etil alkol ve glikol aynı sayıda karbon atomu içermesine karşılık glikol iki hidroksil grubu
içerir. Bu durum glikolde hidrojen bağının fazla olmasını sağlar. Bu nedenle glikolün
kaynama noktası ve sudaki çözünürlüğü etil alkolden fazladır.
2. Her üç alkol de eşit sayıda karbon atomu içerir. Ancak bunlardan ilki tersiyer, ikincisi
sekonder, üçüncüsü ise primer alkoldür. Bu durumda kaynama noktaları sıralaması

III > II > I olur.
Alıştırma
Aşağıda adları verilen alkollerin yapı formüllerini yazarak kaynama noktalarını karşı-
laştırınız.
a) 1-hekzanol
b) 2-hekzanol
c) 2-metil-2-pentanol

FEN LİSESİ KİMYA 12