Page 34 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

5. Halkalı yapılarda, hidroksilin bağlı olduğu karbondan başla-
Dikkat! narak numaralandırma ve adlandırma işlemi yapılır. Halka-
ya hidroksil dışında bir grup bağlı değilse numaralandırma
yapılmaz. Adlandırma yaparken hidroksilin yerini belirtme-
ye gerek yoktur.
Fenol, yapısındaki
hidroksil grubuna 1
rağmen alkol sınıfına 6 2
dâhil değildir. 5 3
4
Siklohekzanol 2-metil siklohekzanol

6. Molekülde karbon atomları arasında çoklu bağ varsa bu
bağların yeri belirtilir. Numaralandırma işlemine, hidroksil
bulunan karbona en yakın uçtan başlanır. Adlandırma yapı-
lırken önce çoklu bağın numarası yazılır. Daha sonra araya
kısa çizgi konularak alken ya da alkin adı yazılır. Alken veya
alkin adının sonuna hidroksil bağlı karbonun numarası ve
–ol eki getirilerek adlandırma tamamlanır.

– OH
1 2 3 1 2 3 4 5
–
OH–CH 2 –CH=CH 2 CH 3 –CH–C–C–CH 3
–
2-propen-1-ol 3-pentin-2-ol
Örnek
146 Aşağıda formülleri verilen alkolleri IUPAC sistemine göre adlandırınız.

a) – CH 2 –OH b) – OH

CH 3 –C–CH 3 CH 3 –C–CH 2 –CH–CH 3
–
–
–
CH 3 CH 3 CH 3
c) – OH ç) – CH 3
CH 3 –CH–CH–CH 3 CH 3 –CH–CH=CH–CH 3
OH OH
–
–
Çözüm

Hidroksil bağlı olan karbonun numarası en küçük olacak şekilde en uzun karbon zinciri
tespit edilir ve adlandırma işlemi yapılır.
1
a) – CH 2 –OH b) – OH
2 1 2 3 4 5
CH 3 –C–CH 3 CH 3 –C–CH 2 –CH–CH 3
3 – – –
CH 3 CH 3 CH 3

2,2-dimetil-1-propanol 2,4-dimetil-2-pentanol

– OH
c) 1 2 3 4 ç) 1 2 3 4 5
– CH 3
CH 3 –CH–CH–CH 3 CH 3 –CH–CH=CH–CH 3
OH OH
–
–
2,3-bütandiol 4-metil-3-penten-2-ol