Page 3 - Fen Lisesi Matematik 11 | 6.Ünite

UZAY GEOMETRİ

11.6.1. KATI CİSİMLER

1. Dik Dairesel Silindir
Doğrusal olmayan her çizgi bir eğri, düzlemsel olmayan her yüzey eğri yüzeydir. Bir düzlem ya da eğri yüzey
parçasını her yönden sınırlayan eğri kapalı eğridir.
Küp, kare prizma gibi yüzeyler düz yüzeylerdir. Silindir kutu (Görsel 6.1.1), basketbol topu (Görsel 6.1.2),
dondurma külahı (Görsel 6.1.3) gibi yüzeyler ise eğri yüzeylere örnek olarak gösterilebilir.

Görsel 6.1.1: Silindir kutu Görsel 6.1.2: Basketbol topu Görsel 6.1.3: Dondurma külahı

Tanım Uzayda kapalı düzlemsel bir eğri ile bu eğri düzle- d
mine paralel olmayan bir d doğrusu verildiğinde Dayanak eğrisi
eğri üzerindeki her noktadan d doğrusuna paralel
_ b
çizilen doğruların oluşturduğu yüzey silindir yüzey, b
b
b
bu eğriler de silindir yüzeyin dayanak eğrisi olarak b b
b
adlandırılır (Şekil 6.1.1). b Ana doğru
` b
b
Dayanak eğrisi kapalı bir eğri olan silindir yüzeyin b b b
b
ana doğrularını kesen ve birbirine paralel iki düz- a
lem arasında kalan cisimlere silindir denir. Şekil 6.1.1: Dayanak eğrisi
Silindir yüzeyinin düzlemlerle olan kesitleri silin-
dirin tabanları, tabanların sınırladığı silindir yüzey
silindirin yanal yüzeyi, taban düzlemleri arasındaki Silindir yüzeyi
uzaklık silindirin yüksekliği, tabanların merkezin- h
den geçen doğru ise silindir eksenidir (Şekil 6.1.2). Silindir ekseni
Tabanların karşılıklı iki noktasını birleştiren ve silin-
dir eksenine paralel olan doğrulara silindirin ana
doğruları denir (Şekil 6.1.2). Alt taban (daire)
Şekil 6.1.2: Dik dairesel silindir.
Ana doğruları tabana dik olan silindirlere dik silindir,
tabanı daire olan dik silindire de dik dairesel silindir denir (Şekil 6.1.2).

Bir dikdörtgenin herhangi bir kenarı etrafında 360c döndü- C' D C
rülmesiyle oluşan cisim bir dik dairesel silindirdir
(Şekil 6.1.3).

B' A B

Eksen
Şekil 6.1.3: Silindir

230 Fen Lisesi Matematik 11