Page 23 - Fizik 10 | 3. Ünite

2. BÖLÜM: YAY DALGASI

x = x > x �
g
y
x : Gelen atmanın gen�şl�ğ�
g
x : Yansıyan atmanın gen�şl�ğ�
y
x : İlet�len atmanın gen�şl�ğ�
�
• Yansıyan ve �let�len atmaların hızları farklı büyüklükte olduğu �ç�n
b�rleşme noktasına (O noktası) uzaklıkları da farklı olur. Kalın
yaya geçen atmanın hızı azaldığından
d > d olur.
2
1
d : Yansıyan atmanın b�rleşme noktasına uzaklığı
1
d : İlet�len atmanın b�rleşme noktasına uzaklığı
2
• Atmaların frekansları kaynağa bağlıdır. Ortam değ�şt�ren atmala-
rın frekanslarında b�r değ�ş�kl�k olmaz.
f = f = f �
y
g
f : Gelen atmanın frekansı
g
f : Yansıyan atmanın frekansı
y
f : İlet�len atmanın frekansı
�
Gelen atma
j
g
Yansıyan atma İletilen atma
j y j i

A g
O A y O A i

x g Kalın yay İnce yay x y d 1 d 2 x i
a) b)
Şek�l 3.19: a) Kalın yayda oluşturulan atma b) İlet�len ve yansıyan atmalar

Kalın b�r yayda oluşturulan baş yukarı b�r atma �nce yaya gönder�l-
d�ğ�nde (Şek�l 3.19: a) b�rleşme noktası serbest uç g�b� davranır.
Yansıyan atma baş yukarı yansır. İlet�len atma �se gelen atma �le aynı
genl�k yönüne sah�p olacak şek�lde baş yukarı yoluna devam eder
(Şek�l 3.19: b).

Gelen atmanın enerj�s� yansıyan atmanın enerj�s�nden büyüktür. Bu
nedenle gelen ve yansıyan atmaların genl�kler� arasında A > A �l�şk�s�
g
y
vardır. Gelen ve yansıyan atmanın genl�kler� �le �let�len atmanın genl�ğ�
karşılaştırılamaz.
• İnce yaydak� b�r atmanın �lerleme hızı daha büyük olduğu �ç�n
hızların büyüklüğü arasındak� �l�şk� j > j = j olur.
y
g
�
• Gen�şl�k hız �le doğru orantılı olduğundan
x > x = x şekl�nde �fade ed�l�r.
y
g
�
• Yansıyan ve �let�len atmaların b�rleşme noktasına olan uzaklığı
arasındak� �l�şk� d > d d�r.
2
1
• Atmaların frekansı kaynağa bağlı olduğundan gelen, �let�len
ve yansıyan atmaların frekansları arasındak� �l�şk� f = f = f �
g
y
şekl�nded�r.
10. SINIF FİZİK 135