Page 14 - Fizik 12 | 2.Ünite

2. ÜNİTE: BASİT HARMONİK HAREKET

 Örnek
Kütles� önems�z b�r yayın ucuna bağlanmış 2 kg kütlel� c�s�m, sürtün-
m = 2 kg
mes�z yatay düzlem üzer�nde şek�ldek� g�b� dengeded�r.

Yatay C�s�m 40 cm çek�l�p bırakıldığında 0,4 san�ye per�yotla bas�t har-
O düzlem mon�k hareket yaptığına göre
Denge
konumu
a) Yayın c�sme uyguladığı kuvvet�n en büyük değer� kaç N’dır?

b) C�s�m denge konumundan 20 cm uzakta �ken yayın c�sme
uyguladığı kuvvet�n büyüklüğü kaç N’dır? (π = 3 alınız.)

 Çözüm

a) C�sm�n açısal hızının büyüklüğü ω = 2π d�r.
T
ω = 2π = 23 $ , 04 = 15 rad d�r.
s
T
Bas�t harmon�k hareket yapan c�s�mlere etk� eden ger� çağırıcı kuv-
vet�n büyüklüğü
2
F = m $ ~ $ x �fades�yle bulunur.
Kuvvet�n en büyük değer� �ç�n x = 40 cm = 0,4 m olmalıdır.

Açısal hız ve uzanım değerler� kuvvet denklem�nde yer�ne yazılırsa

2
F = 2 $ 15 $ 0,4 = 180 N bulunur.
2
b) F = m $ ~ $ x �fades�nde x = 20 cm = 0,2 m yer�ne yazılırsa
x
2
F = 2 $ 15 $ 0,2 = 90 N bulunur.

 Örnek

F (N) Sürtünmeler�n önems�z olduğu düşey düzlemde bas�t harmon�k hare-
ket yapan 4 kg kütlel� c�sme etk� eden ger� çağırıcı kuvvet�n konuma
bağlı değ�ş�m graf�ğ� şek�ldek� g�b�d�r.
+160 Buna göre c�sm�n yapmış olduğu bas�t harmon�k hareket�n
-1
frekansı kaç s d�r? (π = 3 alınız.)
+0,4
-0,4 O x (m)
 Çözüm

-160 Graf�kten yararlanarak ger� çağırıcı kuvvet�n en büyük değer� 160 N ve
genl�ğ� 0,4 m olarak bulunur.

2
Bulunan değerler F = m $ ~ $ r eş�tl�ğ�nde yer�ne yazıldığında
160 = 4 $ ~ 2 $ , 0 4 & ~ = 10 rad olur .
s
~ = 2r f $ bağıntısından ~ değer� yer�ne yazılırsa

10 = 23 $$ f & = 5 s 1 - bulunur .
f
3

86 12. SINIF FİZİK