Page 5 - Fizik 12 | 4.Ünite

1. BÖLÜM: ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Rutherford atom model�ne göre
• B�r atomun kütles�n�n çok büyük b�r kısmı poz�t�f yüklüdür. Bu yük-
ler�n tamamı çek�rdek olarak tanımlanan çok küçük b�r bölgede
yoğunlaşır.

• Atom elektr�k yükü bakımından nötrdür.

• Çek�rdek etrafında büyük boşluklar vardır.
• Elektronlar, çek�rdek çevres�ndek� boşluklarda bulunur.

Rutherford atom model�, b�r atomun çek�rdeğ�n�n çevres�nde
elektronların nasıl yerleşt�ğ�n� açıklayamaz. Fakat b�r atomdak�
elektronlar, tıpkı b�r gezegen�n Güneş etrafındak� yörüngesel hareket�
g�b� hareket hâl�nded�r. Elektronlar, Güneş s�stem�ne benzer b�r şek�lde
çek�rdeğ�n etrafında da�resel hareket yaptığında merkezc�l b�r �vmen�n +Ze e -
etk�s�nde kalır. İvmel� hareket yapan elektronlar ışıma yapacağından
enerj�ler� azalır ve elektronların sp�ral b�r yörünge ç�zerek çek�rdeğe
düşmes� beklen�r (Şek�l 4.4). Elektronların çek�rdeğe düşmemes�n�n
sebepler�n� açıklayamaması Rutherford atom model�n�n en öneml� Şek�l 4.4: Çek�rdekl� atomun klas�k
eks�kl�kler�nden b�r�d�r. Ayrıca Rutherford model�, nötronlardan bah- model�
setmed�ğ� �ç�n de eks�k kalmıştır.
Bohr At om Teorisi

1913 yılında Dan�markalı F�z�kç� N�els Bohr (N�ls Bohr), Planck’ın
kuantumlu enerj� düzeyler� düşünces�n� ve Rutherford’un bulgularını
b�r araya get�r�p yen� b�r model önerm�şt�r. Bu modele göre elektronlar
çek�rdek çevres�nde da�resel yörüngelerde dolanmaktadır. Bohr, atom
yörüngeler�nde dolaşan elektronların Rutherford model�nde öner�l-
d�ğ� g�b� sürekl� enerj� değerler�nden herhang� b�r�ne sah�p olmadığını,
çek�rdekten bel�rl� uzaklıklarda bulunab�lecekler�n� ve bel�rl� enerj�lere
sah�p olab�leceğ�n� öne sürmüştür.

Bohr, tek elektronlu en bas�t atom�k yapıya sah�p h�drojen atomuyla
yaptığı çalışmalar sonucunda ortaya koymuş olduğu model� üç varsa-
yımla �fade etm�şt�r.
1. Varsayım

Elektronlar, poz�t�f yüklü çek�rdeğ�n çevres�nde Coulomb Kuvvet� etk�-  S�mülasyon
s�yle ışıma yapmadan kararlı yörüngelerde dolanır.
2. Varsayım

Çek�rdeğ�n çevres�nde kararlı yörüngelerde dolanan elektronların açı-
sal momentumu h n�n tam katlarıdır.
2r H�drojen atom model�n�
n. yörüngede dolanan b�r elektronun açısal momentumu
�ncelemek �ç�n karekoddan
L = n $ h �fades�yle bulunur. yararlanınız.
2r
h : Planck sab�t�
L : Açısal momentum
n : Elektronun yörünge numarası

12. SINIF FİZİK 149