Page 7 - Fizik 12 | 4.Ünite

1. BÖLÜM: ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Elektrona yeterl� enerj� ver�ld�ğ�nde elektronun bulunduğu enerj� sev�ye-
s�nden daha yüksek enerj� sev�yes�ne çıkması olayına uyarılma den�r

Elektronun atomdan koparılarak serbest kalması olayına �yonlaşma,
�yonlaşmanın gerçekleşmes� �ç�n gerekl� enerj�ye de �yonlaşma ener-
j�s� den�r.

Kararlı yörüngede dolanan elektrona enerj� ver�l�rse elektron bulun-
duğu enerj� sev�yes�nden daha yüksek enerj� sev�yes�ne sıçrar. Böylece
atom uyarılmış olur. Kararsız hâle gelen atomun kararlı hâle döneb�l-
mes� �ç�n yüksek enerj� sev�yes�ne çıkan elektronu tekrar esk� enerj�
sev�yes�ne dönmes� gerek�r. (Şek�l 4.7: a). Bu dönüş sırasında almış
olduğu enerj�y� foton olarak etrafa yayar (Şek�l 4.7: b). Bu olaya ışıma
ya da em�syon den�r.

E Elektron
2
Foton
E 1
Elektron
+ E 2
Çekirdek Foton
n = 1
E
1
E = E - E
n = 2 Foton 2 1
n = 3
a) b)

Şek�l 4.7: a) Elektronun b�r üst enerj� sev�yes�nden
alt enerj� sev�yes�ne geç�ş� b) Bu geç�ş sırasında etrafa yayılan foton

Herhang� b�r kararlı yörüngede dolanan elektronların sah�p olması
gereken toplam enerj�den yola çıkılarak atomun enerj� sev�yeler� elde
ed�leb�l�r.

Atom numarası Z = 1 olan h�drojen atomu enerj� sev�yeler�

-
E = R $ Z 2 2 den
n
n
n = 1 olduğunda E = -13,6 eV (Temel hâl)
1
n = 2 olduğunda E = -3,40 eV
2
n = 3 olduğunda E = -1,50 eV
3
n = 4 olduğunda E = -0,8 eV
4
n = 5 olduğunda E = -0,54 eV
5
. .
. .
. .

n = ∞ olduğunda E = 0 olur.
∞
Elektronun toplam enerj�s� 0 olduğundan elektron atomdan koparıla-
b�l�r.

12. SINIF FİZİK 151