Page 11 - Fizik 12 | 4.Ünite

1. BÖLÜM: ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

4. Atomların Isıyla Uyarılması

Temel hâlde bulunan atomların sıcaklıkları artırıldığında alınan enerj�ye
karşılık elektronlar üst enerj� sev�yeler�ne çıkar. Üst enerj� sev�yeler�ne
çıkan elektronlar, foton yayınlayarak temel hâle ger� döner. Atoma ver�-
len ısı enerj�s� m�ktarına göre temel hâlde bulunan elektronun çıkab�-
leceğ� üst enerj� sev�yes� farklılaşır. Bu durumda temel hâle dönerken
yayılan fotonların enerj�s� yan� frekanslarında da farklılaşma olur.
B�r metal�n sıcaklığı artırılırken, görünür bölgeden ışıma yapmaya baş-
ladığında yayılan ışığın reng� kırmızıdır. Sıcaklık arttıkça farklı sev�ye-
lerden de ışıma gözleneb�ld�ğ� �ç�n yayılan fotonların frekansı artar ve
ışığın reng� sarı ve mav�ye doğru kayar.

Sıra Sizde - 4
B�r atomun fotonla veya elektronla uyarılma yolları arasındak�
farklar nelerd�r? Arkadaşlarınızla tartışınız.

Çözüm
Çözüm

Uyarılmış atomun enerj�s� kararsızdır. Alınan enerj�y�, ortalama
-8
10 s’de foton olarak yayınlanıp (ışıma yapılıp) tekrar temel hâle döner.
Üst enerj� sev�yes�nde bulunan elektron temel hâle dönerken ya doğ-
rudan ya da kısa geç�şler yapar (Şek�l 4.10).

n = 4 n = 4 n = 4 n = 4
n = 3 n = 3 n = 3 n = 3

n = 2 n = 2 n = 2 n = 2

n = 1 n = 1 n = 1 n = 1
(Temel hâl)
Şek�l 4.10: Elektronun temel hâle farklı geç�şler�

Elektronun temel hâle dönüşü sırasında yayınladığı fotonun enerj�s�,
bulunduğu �lk sev�yen�n enerj�s� (E ) �le geld�ğ� son sev�yen�n enerj�s�
İlk
(E Son ) arasındak� farka eş�tt�r. Bu durum
E Foton = E - E Son şekl�nde �fade ed�l�r.
İlk
Yayılan fotonun enerj�s�n�n frekansı �le doğru orantılıdır. Bu durumda

E Foton = E - E Son = h $ f �fades�yle yayılan fotonun frekansı bulunab�l�r.
İlk
Uyarılmış b�r atomda elektron temel hâle dönerken
nn$ ( - ) 1
2 tane farklı ışıma yapab�l�r.
Denklemde yer alan n �fades� uyarılmış elektronun uyarıldığı enerj�
düzey�n� bel�rt�r.

12. SINIF FİZİK 155