Page 18 - Fizik 9 | 5.Ünite

5.2 HÂL DEĞİŞİMİ

Bu Bölümde Öğrenilecek
Anahtar Kavramlar

Hâl değişimi

Maddenin laboratuvar ortamında gözlemlenebilmiş, farklı bir
fiziksel durumu Bose-Einstein yoğuşmasıdır (BEY). Satyendra Bose
(Satyentra Boos) ve Albert Einsteinʼın 1920 yılında öngörmüş olduğu
bu fiziksel durumu Eric Cornell (Erik Kornıl), Carl Weiman (Karl
Vaymın) ve Wolfgang Ketterle (Volfgang Ketırli) 1995ʼte laboratuvar
ortamında oluşturmayı başarmışlardır. Rubidyumu yaklaşık
mutlak sıfır sıcaklığına kadar soğutmayı başaran bilim insanları,
moleküler hareketi durdurmaya yaklaşmışlardır. Neredeyse hiç
kinetik enerjisi kalmayan atomların bir araya toplanarak tek bir
atommuş gibi davrandıklarını gözlemlemiş, bu yapıya “süper atom”
adını vermişlerdir. Süper akışkanlık ve süper iletkenlik, bu fiziksel
durumdaki maddenin ilginç özelliklerinden bazılarıdır. Cornell,
Wieman ve Ketterleʼye 2001 Nobel Fizik Ödülüʼnü kazandıran
bu buluşun, daha hızlı ve küçük elektronik bileşenler üretilmesini
sağlayacağı öngörülmektedir.

Hâl değişimi hayati bir olay mıdır?
Auroralar hangi fiziksel hâldedir?
Uçakların gökyüzünde bıraktıkları izler ile soğuk gecelerin ar-
dından yapraklar üzerinde oluşan kırağı arasındaki ilişki nedir?

Bu soruların ve konuyla ilgili akla gelebilecek diğer soruların ce-
vaplarına ünitenin bu bölümünde yer verilecektir. Hâl değişiminin ne
olduğu ve hâl değişimine uğrayan saf maddelerde meydana gelen
değişiklikler gibi konulara değinilecektir.

226 ISI VE SICAKLIK