Page 20 - Fizik 9 | 5.Ünite

Meraklısın a donarak uçağın ardında bir iz bırakıyormuş gibi görünmesinin
Bilgi nedeni de budur.
Buharlaşma: Sıvı hâldeki bir maddenin ısı alarak gaz hâline
geçmesi olayıdır. Suyun gaz hâline geçişine verilebilecek en
bilinen örneklerden biri çamaşırların kurumasıdır. Buharlaşma
her sıcaklıkta gerçekleşir.
Yoğuşma: Gaz hâlindeki bir maddenin ısı vererek sıvı hâle
geçmesi olayıdır. Metal kaşığa soluduğumuzda kaşık üzerinde
oluşan su damlacıkları, ağzımızdan çıkan su buharının yoğuş-
Maddenin dördüncü hâli masıyla oluşmaktadır. Soğuk havalarda camlarımızın buğulan-
olan plazma, yapısında masının nedeni ev içerisindeki su buharının yoğuşmasıdır.
çok sayıda iyon ve serbest
elektron bulunduruan İyonizasyon: Gaz hâlindeki bir maddenin plazma hâline
iyonize olmuş gazdır. Plazma geçmesi olayıdır. Kutup ışıkları (auroralar), iyonize olmuş at-
yapılara auroralar, yıldızlar, mosfer gazlarıdır.
floresan lambalar ve neon Deiyonizasyon: Plazma hâlindeki bir maddenin gaz hâline
ışıklandırmalar örnek olarak geçmesi olayıdır. Yanmakta olan bir neon lamba kapatıldığında
verilebilir. iyonize hâldeki parçacıklar gaz hâline geri döner.

SIRA SİZDE 13

Buzdolabının dondurucu bölümünün kapağı açıldığında buhar çıkışı gözlenir. Bu olayı hâl de-
ğişimini dikkate alarak açıklayınız.

Hâl değişimi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir.
Örneğin katı hâldeki saf bir maddenin sıvı hâle geçebilmesi için
erime sıcaklığına ulaşması gerekmektedir. Benzer şekilde sıvı
hâldeki saf bir maddenin kaynayarak gaz hâle geçebilmesi için
sıcaklığının kaynama sıcaklığına kadar arttırılması gerekmektedir.
Erime sıcaklığı donma sıcaklığına, kaynama sıcaklığı da yoğuşma
sıcaklığına eşittir.
Bazı saf maddelere ait erime-donma ve kaynama-yoğuşma
sıcaklıkları Tablo 5.2.1ʼde verilmiştir.

Tablo 5.2.1: Bazı saf maddelere ait yaklaşık erime-donma ve kaynama-yo-
ğuşma sıcaklıkları

Erime-Donma Kaynama-Yoğuş-
Madde o o
Sıcaklığı ( C) ma Sıcaklığı ( C)
Oksijen -218 -182

Azot -209 -195

Alkol -130 78

Cıva -38 356

Su 0 100
Altın 1064 2807

228 ISI VE SICAKLIK