Page 24 - Felsefe 10

14 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : FELSEFEYİ TANIMA > 1.2. Felsefi Düşünce > 1.2.2. Felsefi Düşüncenin Özellikleri
Kavram : Merak
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı YOLDA OLMAK 15 dk.
Çalışmanın Amacı Merak kavramının felsefe için önemini fark edebilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

“Felsefi merak” derken bir felsefe sorusu ile dile getirilebilen türde bir merakı kastediyoruz. Bunun
çok özel bir merak türü olduğunu düşünüyorum. “Yaşamın anlamı nedir?”, “Nasıl yaşamalı?”, “Bilgi
nedir?”, “Aşk nedir?” hatta “Hangi sorular iyi sorudur?” türünde sorular felsefenin en temel, başlangıç
sorularıdır. Bu tarz sorulara aslında aşinayız ve bazen cevapları da çok iyi bildiğimizi sanıyoruz. Fel-
sefe, o çok iyi bildiğimizi düşündüğümüz kavramların aslında o kadar da iyi bilmediğiniz şeyler oldu-
ğunu gösterir ve merak uyandırır. Belirli bir felsefi düşünce ile “Bilgi nedir?”, “Yaşam nedir?”, “Ölüm
nedir?” gibi soruları sorabiliyorsunuz. Bu merak türünü bu denli özel kılan bir durum, bu tür felsefi so-
ruların “açık sorular” olmasıdır. Yanıtları bir türlü bulunamıyor, sunulan yanıtlara da birileri hep karşı
çıkıyor. Belki de bu soruların mutlak yanıtları yok. Peki, eğer bu soruların yanıtı yoksa biz neyi merak
ediyoruz? Yanıtı olmayan bir soru ne işe yarar? Merakın ve soru sormanın değerini hep ulaşılacak bil-
gide aramışız, belki burada yanılıyoruz. Bizi bilgiye götürmese bile, soru sormaya devam etmekle bir
sürü deneyim yaşadığımızı ve o deneyimlerin önemli olduğunu düşünüyorum. Öncelikle merak, bizim
bir şeye yoğunlaşmamızı sağlıyor. Bir hedef koyuyoruz; o hedef yapay bir hedef de olabilir, varılmaya-
cak bir hedef de olabilir. Ama aslolan hedefe varmak değil, o hedefe ulaşma çabamızın kendisi. Bunu
anlamak için şöyle bir durum düşünün: Bütün isteklerimizin giderilmiş olduğu bir dünya olsun, Ütop-
ya. Şöyle bir problem çıkacak o zaman: Artık yaşayacağımız, uğruna savaşacağımız hiçbir şeyimiz
olmayacak; her şey bitmiş olacak. Merakın giderilmesi de öyle. Merakı bizi bilgiye götürecek bir araç
sanıyoruz. Her şeyi bildiğimiz bir dünya iyi olur muydu? Benim görüşüm iyi olmayacağı yönünde.
Ben her şeyi bilmemekten mutluyum, merak etmek bir şekilde yolda olmak gibi bir şey. Önemli olan o
yürüyüş. O yürüyüşü daha anlamlı kılmak için “Buradan şuraya kadar yürüyeceğim.” diyorsunuz ve o
zaman yürüyüşe daha çok odaklanıyorsunuz. Merak bir şekilde olumsuz bir duygu olarak algılanmış.
Bu algı bir yandan, merakın insanların özel hayatına burnunu sokmayla karıştırılmasından geliyor. Bu
hâlbuki merakın yalnızca basit bir türü; merak edeceğin hiçbir şey kalmamış, komşunun ne yediğini
merak ediyorsun. Komşu da rahatsız olabiliyor doğal olarak. İnsanın, ilgi alanı ne kadar geniş olursa,
dili ne kadar gelişirse o kadar çok soru sorma olanağı artar, merak etme potansiyeli de o denli yükselir.
İlgi alanınız ne kadar genişlerse merak potansiyeliniz de o kadar genişler. Burada “suçlu”nun merak
olduğunu sanmıyorum.
(Haber: Şenay Çınar/Boğaziçi Dergi, Prof. Dr. İlhan İnan İle Söyleşi’den derlenmiştir.)

1. Felsefi düşüncenin gelişimi için merak etmek neden önemlidir?

2. Sizce merak etmenin bir sınırı olmalı mıdır? Açıklayınız.

3. Sizin felsefe ile ilgili olarak merak ettikleriniz nelerdir?

20
Hazırlayan: Gözde ATASAYAR YAZILGAN