Page 104 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
60 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.2. Yay Dalgası
Kavram : Atma, Periyodik Dalga
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi, Sayı-Uzay İlişkileri Kurma Becerisi

Çalışmanın Adı ZAMAN ÖNEMLİ BİR FAKTÖR 10 dk.
Çalışmanın Amacı Atma ve periyodik dalga kavramlarını ayırt edebilme.
Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

ZAMAN ÖNEMLİ BİR FAKTÖR

Dalgaların oluşması için ortamda bir titreşim hareketi ya da sarsıntı meydana gelmelidir.

Şekil 1’de denge durumunda olan gerilmiş ideal bir yay verilmiştir. Bu yay, A noktasından hızlı bir şekilde
yukarı kaldırılıp daha sonra aynı süratte denge konumuna indirildiği zaman yayda Şekil 2’deki gibi bir
görünüm olmaktadır. Şekil 1’de denge durumunda olan yay A noktasından uygun hızda aşağıya doğru
çekilip tekrar denge konumuna getirildiği zaman ise Şekil 3’teki gibi bir görünüm olmaktadır. Şekil 1’de
denge durumunda olan yay A noktasından sürekli olarak yukarı, aşağı çekilirse Şekil 4 ve Şekil 5’teki
gibi bir görünüm olmaktadır. Şekil 4 ve Şekil 5’teki görünümün farklı olmasının iki nedeni vardır. Birin-
cisi, A noktasının farklı miktarlarda yukarı ve aşağı çekilmesi ikinci nedeni ise farklı süratlerle hareket
ettirilmesidir.

A Denge A A
Konumu

Şekil 1 Şekil 2 Şekil 3

A A

Şekil 4 Şekil 5

Sorular

1. Yukarıda verilen Şekil 2 ve Şekil 3’teki görünüm atma olarak isimlendirilir. Verilen bilgi ve şekiller-
den yola çıkarak atma kavramını nasıl açıklarsınız?

2. Şekil 4 ve Şekil 5’teki görünüm periyodik dalga olarak isimlendirilir. Verilen bilgi ve şekillerden yola
çıkarak periyodik dalga kavramını nasıl açıklarsınız?

3. Atma ve periyodik dalga kavramı arasındaki fark nedir?

102
Hazırlayan: Musa ÖZCAN