Page 89 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 51
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.1. Dalgalar
Kavram : Periyot
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı DALGANIN ZAMANLA İLGİLİ ÖZELLİĞİ 15 dk.
Çalışmanın Amacı Periyot kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinde esnek bir nesnede oluşturulan dalga hareketi ile ilgili verilen bilgilerden
yararlanarak soruları cevaplayınız.

Esnek bir nesnede oluşturulan dalga hareketinde dalganın ilerleme yönünde bulunan bir A noktasının
titreşimi, yukarıdan aşağıya doğru sıra ile görülmektedir (bk. Görsel). Oluşturulan dalganın titreşimi
yukarı-aşağı yönde olup dalganın titreşim yönü ile ilerleme yönü birbirine dik olduğundan oluşturulan
dalga enine dalgadır.

Görsel: Oluşturulan bir dalganın ilerlemesi sırasında ortam üzerindeki A ve P
noktasının hareketi

Dalganın bu titreşim hareketi sırasında nesne üzerindeki A ve P noktası sadece yukarı-aşağı yönde tit-
reşir. Ortamda bulunan maddeler ilerlemez, sadece titreşerek enerjiyi bir noktadan bir noktaya aktarırlar.
Maddenin yalnızca molekülleri titreşir. Görselde verilen 1 numaralı şekilde A noktasının, dalganın denge
noktasından başlayıp önce maksimum noktaya çıkarak daha sonra aynı düşey doğrultuda minimum
noktaya inmesi ve 5 numaralı şekilde gösterildiği gibi tekrar denge noktasına gelmesi belirli bir süre içe-
risinde gerçekleşmektedir. Bu süre dalgayı oluşturan kaynak ya da ortam değişmediği sürece aynı kalır.
Oluşturulan bu dalga tam dalga şeklinde de ifade edilir. Görselde verilen dalga, bir tam dalga olduğuna
göre dalganın oluşması için geçen süre dalganın temel özelliklerinden biridir.

87
Hazırlayan: Dr. Belgin SÖNMEZ