Page 96 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
56 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.1. Dalgalar
Kavram : Genlik
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi, Sayı-Uzay İlişkileri Kurma Becerisi

Çalışmanın Adı DEV DALGALAR 10 dk.
Çalışmanın Amacı Genlik kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinde tsunami dalgası ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir. Verilen bilgilerden yararla-
narak soruları cevaplayınız.

Japoncada "liman dalgası’’ anlamına gelen tsunami, deniz ve okyanuslarda farklı nedenler sonucu olu-
şan dev dalgalardır (bk. Görsel). Tsunaminin oluşmasına neden olan sebepler arasında ilk sırada de-
nizaltı depremleri gelir. Depremin büyüklüğü arttıkça oluşan tsunaminin genliği ve taşıdığı enerji artar.

Görsel: Kıyıya yaklaşan tsunami dalgası

Her ne sebeple oluşursa oluşsun, kıyıya gelen bir tsunami dalgasının tepe noktası, normal deniz yü-
zeyinden metrelerce yüksekte olabilmekte ve taşıdığı enerji ile limandaki gemilerde ve kıyı gerisindeki
yapılarda yıkım gücü büyük etkiler oluşturabilmektedir. Kıyıya vurmak üzere olan tsunami dalgasının
genliği büyüdükçe, dalganın deniz yüzeyinden yüksekliği ve taşıdığı enerjinin büyüklüğü artar. Bu durum
da dalganın yıkım gücünün büyük olmasına neden olur.

Aşağıdaki grafikte K ve L tsunami dalgalarının uzanımlarının zamana bağlı değişimleri verilmiştir.

Genlik

K Dalgası

L Dalgası

Zaman
Su Yüzeyi

94
Hazırlayan: Ali İhsan ERDEM