Page 98 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
57 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.1. Dalgalar
Kavram : Genlik
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi, Sayı-Uzay İlişkileri Kurma Becerisi

Çalışmanın Adı MÜZİĞİN ENERJİSİ 25 dk.
Çalışmanın Amacı Genlik kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Canizares, çağımızın en büyük Flamenko müzisyenlerinden bi-
risidir. Aynı zamanda dünyaca meşhur gitar virtüözü de olan
Canizares, İstanbul Açık Hava Gösteri Merkezi’nde verdiği solo
konserde, gitarından çıkan müziğin o eşsiz nağmeleriyle binlerce
izleyene müziğin evrensel gücünü gösterdi. Canizares, gitarının
tellerine her dokunuşunda eliyle tel üzerinde yukarı-aşağı veya
ileri-geri hareketler yaparak gitarının telleri üzerinde titreşim veya
salınımlar oluşturdu (Görsel 1). Sanatçının gitarının tellerinden
çıkan o büyüleyici güzel ve uyumlu ses tüm konser salonuna ya-
yılarak dinleyenleri âdeta kendinden geçirdi. O etkileyici sesler
Görsel 1 çıkaran bu gitar, tel boyundan kesitine gerginliğinden yapıldığı
malzemeye kadar sanatçı için özel olarak üretildi.
Gitarist, gitar tellerine dokunduğu zaman gitar telleri iki sabit nokta arasında gidip geliyor, tellerin bu
hareketleri ipe bağlı bir cismin salınım hareketine benziyordu.

Şekil 1’deki cisim denge noktasından bir mik-
tar çekilip bırakıldığında önce bir yöne doğru,
sonra da bunun zıttı olan yöne doğru hareket
etmektedir. Cisim bu çekildiği en tepe noktadan
salınmaya başlayıp karşı tarafa geçmesi ve tek-
rar başladığı yere gelmesi ile gitar telinin gitarist
tarafından tutup çekilerek bırakılması sonucunda
telin iki nokta arasında gidip gelmesi salınıma ör-
nektir.
Denge noktası Gitar telinin denge noktasından itibaren bir yön-
de ulaşabildiği en büyük uzaklık, tepe noktası ile
Tepe noktası denge noktası veya çukur noktası ile denge nok-
tası arasındaki mesafe olarak tanımlanır. Baş-
ka bir deyişle bir dalga tepesi ile dalga çukuru
arasındaki düşey mesafenin yarısıdır. Gitaristin
Denge
çaldığı müziğin ritmine göre tepe noktası ile den-
Konumu
ge konumu, çukur noktası ile denge konumu ara-
sındaki mesafenin artıp azalması, enerjinin artıp
azalması demektir.
Çukur noktası
Türü ne olursa olsun her dalganın bir enerji ta-
Bir salınım şıdığı ve dalga hareketinin de bir enerji aktarımı
olduğu söylenebilir. Kısacası genlik, dalgaların
Şekil 1 sahip olduğu enerjinin bir ölçüsüdür.

Sorular
1. Yukarıdaki bilgilerden yararlanarak genliği nasıl açıklarsınız?

96