Page 127 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı
P. 127
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
51 TARİH 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
2. ÜNİTE : BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI SİYASETİ(1302-1453) > 2.2. Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu İle İlgili Görüşler
Kavram : Aşiret
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Çalışmanın Adı AŞİRET 20 dk.
Çalışmanın Amacı Aşiretlerin Türk toplum yapısı içindeki yerini kavrayabilme.
1. Yönerge: Boy (bod), oguş (aile), il (devlet), urug (aşiret- kabile), bodun (millet) kavramlarını eski
Türk toplum yapısını gösteren piramide devlet oluşum aşamalarına göre yerleştiriniz ve
aşiret kavramına yönelik çıkarımlarınızı yazınız.
İl
(Devlet)
............................
............................
............................
............................
Eski Türklerde toplum yapısı
2. Yönerge: Aşağıdaki metinden hareketle soruları cevaplandırınız.
Anadolu’da kurulan Türk beylikleri ve devletlerinin nüvesini oluşturan aşiretler Malazgirt Zaferi (1071)
sonrası Anadolu’ya yerleşmiş ve Anadolu’nun Türkleşip İslamlaşmasında aktif rol almışlardır. Göçebe ve
yarı göçebe bir hayat yaşayan aşiretler bir bey tarafından Türk töresine uygun olarak yönetilmiştir. Aşiret
beyinin seçimi genellikle irsî bir hüviyet göstermektedir. Aşiretler Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Devlet’i
tarafından Bizans’a karşı mücadelede “uç” diye tabir edilen sınır bölgelerine yerleştirilmek suretiyle
fetih hareketlerinde görevlendirilmişlerdir.
Göçebe hayatının bir gereği olarak daha çok hayvancılıkla uğraşan aşiretler yerleşik halkla ekonomik
bakımdan bir bütünlük oluşturmuşlardır. Göçebe aşiretlerin yaylak ve kışlaklar arasındaki hareketleri bi-
raz da hayvanlarına otlak bulma düşüncesinden doğmuştur. Bununla beraber aşiretlerin göçebelikleri,
merkezî otoritenin zayıflamasıyla başıboş telakki edilebilecek bir yaşantıya dönüştüğü ve bu durumun
onların yerleşik hayata geçirilmeleri için bir sebep teşkil ettiği görülmektedir. Aşiretlerin devlet tarafın-
dan kontrol altında tutulması sonucu, eski aşiret düzeni bozularak kethüdalıklara dönüşmüş ve aşiretle-
rin belli güzergâhlar içinde hareketlerine izin verilmiştir.
1. Merkezî otorite ile aşiretler arasındaki ilişkiye dair neler söylersiniz?
2. Aşiretlerin Anadolu Türk tarihi açısından önemi hakkında neler söylersiniz?
94
Hazırlayan: Ali HOCAOĞLU
