Page 253 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
86 TARİH 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi

Şeyhler, gerek kendileri gerekse padişah veya ileri gelen devlet adamları tarafından yaptırılan
tekkelerinde müritlerinin eğitimiyle meşgul olurlardı. Şeyhler tekkelerde müritlerine ders verir,
kitap okutur veya kitap istinsah ettirir; belirli günlerde zikir toplantıları veya sohbet meclisleri dü-
zenlenirdi. Bu tekkeler kültürel canlılığın ve halkın toplanma merkezleriydi. Yoksullar, kimsesizler,
yolda kalmışlar tekkelere gelerek karınlarını doyurabilir, üç gün misafir edilir, hamamda yıkanabilir
ve şeyhin sohbetlerine katılma imkânı bulabilirlerdi. Dervişlerin ıssız arazilerde kurdukları tekke
ve zaviyelerin etrafında zamanla köyler oluşur, hatta bu mekânlar canlı birer kültür, ticaret ve din
merkezi hâline gelirdi. Sınır boylarında kurulan tekkeler bir tür karakol vazifesi de görüyordu.

Evliya Çelebi, Abdal Musa tekkesinde geniş bağ ve bahçeler, bağ ve bahçelerin içinde de mi-
safirhaneler, meydanlar, kiler, mutfak, fukara meydanı, mescit ve kütüphane gibi yapıların bulun-
duğunu yazmaktadır. Tekkenin etrafı zamanla büyük vakıf arazisi ve köylerle çevrilmiştir. Meydanın
dışında yer alan misafirhanenin üstü konak, altı iki yüz at alacak büyüklükte bir ahırdır. Büyükçe
bir mutfağa sahip olan tekkenin on binden fazla koyunu, bin camuzu, on katar devesi, yedi katar
katırı, binden artık sığırı, yedi yüz kolon kısrağı, yedi değirmeni vardı.

1. Sosyal, siyasal ve kültürel katkılar bakımından tekkelerin sizde oluşturduğu çağrışımları yazınız.

2. Tekkelerin yaygınlaşmasında hangi unsurlar etkili olmuştur?

3. Tekkelerin yaygınlaşmasının toplum hayatına etkileri neler olabilir? Açıklayınız.

160
Hazırlayan: Savaş KELEŞ