Page 96 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI TARİH 10
Kavram Öğretimi

seçilmiştir. 18. yüzyıldan itibaren askerî ve mülki kimliklerinin yanın- 2.Yönerge:
da ıslahatçı ve diplomatik kişilikleriyle ön plana çıkan kişiler bu gö-
reve getirilmiştir. Tanzimat sonrasında sivil ve mülkiyeli olan, Avrupa 1. Genel kanunnâmelerden adaletnâmeye örnektir. Adaletnâme
diplomasisini ve Fransızca bilenlerden seçilmiştir. yöneticilerin otoritelerini reaya’ya karşı haksız ve adalete
aykırı kullanmalarını engellemek için yayımlanan padişah
Veziriazamın yetki ve sorumlulukları: Padişahın mutlak vekilliği, fermanlarıdır.
ilmiye ve seyfiye görevlilerinin tayini, şeri ve örfi kuralların tatbiki,
din ve devlet işlerinin yürütülmesi ve saltanat nizamının sağlanması,
tayinler, tımar dağıtımı, örfi davalar, ulufelerin ödenmesi, adaletin Çalışma No.: 118
sağlanması, uluslararası ilişkiler, sefere katılmak, ikindi, çarşamba
ve cuma divanları ile yaptığı icraatların padişaha takdimidir. 1.Yönerge:
1. Devlet adamlarına siyaset sanatı hakkında bilgi vermek ve
dev let yönetiminde dikkat edilmesi gereken hususlara dair
Çalışma No.: 115 tavsi yelerde bulunmak amacıyla yazılmış kitap veya bu kitap-
ların oluşturduğu türdür. (Öğrenci kendi tanımını yapacaktır.)
1. a) Verilen bilgiler kaptanıderyaya aittir.
b) I. Askerî 2. Bu soruya öğrenciler kendi cevaplarını vereceklerdir.
II. İdari
III. İdari Çalışma No.: 119
IV. İdari
V. Hukuki 1. Hâkimiyet kurdukları ülkelerde amme hukuku açısından muh-
tar sayılabilecek bir idare sistemi oluşturmak, fethettikleri ül-
VI. Mali kelerde yaşayan gayrimüslim topluluklara, kendi kendilerini
2. Barbaros Hayrettin Paşa idare edebilmelerini sağlayacak bazı haklar tanımak ve din,
dil, ırk, giyim kuşam haklarını tanımak.
3. Osmanlı Devleti sahip olduğu güçlü donanması ve kaptanı- 2. Günümüzde; “Çoğunlukla aynı topraklar üzerinde yaşayan
deryaların başarıları sayesinde, kısa sürede Doğu Akdeniz ve aralarında dil, tarih, duygu, ülkü, gelenek ve görenek birliği
Kuzey Afrika’da üstünlük sağlamıştır. olan insan topluluğu, ulus.” anlamında kullanılır. Irka daya-
nan bir ayrımdır. Osmanlıda yasal olarak statüleri belirlenmiş
dinî cemaatlere bu ad verilmiştir. Yani dinî veya mezhepsel bir
Çalışma No.: 116
ayrım söz konusudur.
1. Sancak sözcüğü öncelikle bayrak, flama, fors anlamındadır. 3. Osmanlı Devleti’nde görülen hoşgörü politikası ve millet
Ayrıca Osmanlı Devleti’nde beylerbeyliğine bağlı askerî ve sistemidir. Çünkü millet sistemi uygulamasında gayrimüslim
idari bir yönetim birimidir. halka özerk yönetime benzer haklar tanınmış ve dil, din, ırk,
mezhep serbestliği getirilmiştir.
2. Osmanlı, kendileriyle aynı kültür birliğine sahip beyliklere
karşı bütünleştirici bir politika izleyerek beylik halkının bağ-
lılığını sağlamak, başlarına da şehzadelerini göndererek ken- Çalışma No.: 120
dilerine karşı oluşabilecek tehditleri önlemek istemişlerdir,
denilebilir. 1. Tahmini anlam: Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Es-
3. Osmanlı yönetimi bu yolla ülkenin en uzak köşesini bile de- naf birliği. Meslek kolları teşkilatı. Esnafların dayanışmasını
sağlayan oluşum...” vb. farklı cevaplar verilebilir.
netim altında tutabilme imkânına sahip olmak, merkeziyetçi Gerçek anlam: Belli bir iş kolunda usta, kalfa ve çırakları içine
devlet anlayışını güçlü kılmak istemektedir, denilebilir. alan dernek, korporasyon.
2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Esnafların mesleki
Çalışma No.: 117 faaliyetlerini denetleyip düzenlemektedirler. Halk ile devlet
yöneticileri arasında aracılık yapmaktadırlar. Sosyoekonomik
1.Yönerge:
hayata yön vermektedirler...” vb. farklı cevaplar verilebilir.
1. Kanunnâme, Osmanlı Devleti’nde çeşitli konularda hazır-
lanan hukuki maddeleri ortaya koyan padişah hükümleridir. 3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Esnafların mesleki
(Bu soruya öğrenciler farklı tanımlarda bulunabilirler.) faaliyetlerini denetleyip düzenlemektedirler. Halk ile devlet
yöneticileri arasında aracılık yapmaktadırlar. Sosyoekonomik
hayata yön vermektedirler.” vb. farklı cevaplar verilebilir.
2. Örnek
Olanlar
Çalışma No.: 121
Devlet işleri ile ilgili birçok konuda padişah
fermanları yayımlanmıştır. 1. Tahmini anlam: Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Ti-
caretle uğraşan kişi. Üretilen malları tüketticiye ulaştıran kişi.
Fermanlar resmi gazetede yayımlandıktan İhtiyaç maddelerini tedarik eden şahıs...” vb. farklı cevaplar
sonra yürürlüğe girmektedir. verilebilir.
Kanunnâmeler birçok alanda yayımlanmıştır. Gerçek anlam: Küçük çapta ticaretle ve zanaatle uğraşan ki-
şilerin genel adıdır.
Osmanlı Devleti’nde reayayı korumak için ada-
letnâmelerle olağanüstü tedbirler alınmıştır. 2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Dönemin sosyoeko-
nomik hayatında ticari kazanç ikinci planda olmuştur. Esnaf,
Yabancı elçilerin kabulü kanunnâmeler ile şahsi itibarı yanında devletin itibarını da temsil ettiği şuuruyla
düzenlenmiştir. hareket etmiştir. Ticaret ahlakı en güzel biçimde uygulanmış-
Kanunnâmelerin bizzat uygulayıcısı sadra- tır...” vb. farklı cevaplar verilebilir.
zamdır. 3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Bağlı bulunduğu
esnaf teşkilatının resmî gereklerini yerine getirmeli. Esnaf,
yaptığı işte ve sattığı üründe kaliteyi esas almalı. Güler yüzlü

261