Page 90 - Biyoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 43
42 BİYOLOJİ 11 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : İNSAN FİZYOLOJİSİ > 11.1.4. Dolaşım Sistemi > 11.1.4.1. Kalbin, damarların ve kalbin yapısı, görevi ve işleyişi
Kavram : Damarlar
2. Aşağıdaki tabloda verilen tanımların yanındaki harfleri uygun olan kavram ile eşleştiriniz. Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
Tanımlar Kavramlar
Çalışmanın Adı DAMARIMDA KANIMSIN 20 dk.
a) Kalbin kasılıp gevşemesi sırasında kanın atardamar duvarına ...................... Küçük tansiyon
yaptığı kan basıncıdır. Çalışmanın Amacı Damar çeşitlerini kavrayabilme.
b) Kalp atışının atardamarda hissedilmesidir. ...................... Büyük tansiyon
Yönerge: Aşağıda verilen görsellerden ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

c) Karıncıkların kasılması sonucu oluşan basınçtır. ...................... Nabız Damarlar, atardamar, toplardamar ve kılcal damar olmak üzere 3 gruba ayrılır (Görsel 1). Atardamar ve

toplardamar, dıştan içe doğru bağ doku, orta tabaka ve endotel olmak üzere üç katmanlı duvar yapısına
d) Karıncıkların gevşemesi sonucu oluşan basınçtır. ...................... Tansiyon
sahiptir. Kılcal damarlar sadece endotel tabakadan oluşmuştur. Bağ doku kolajen ve elastik liflerden
oluşur. Orta tabaka, elastik lifler ve düz kaslardan oluşur. Endotel ise yassı epitel hücrelerinden oluşur.

3. Dört arkadaşınızın el bileğinden nabzını ölçerek (Nabız sayısını bulmak için 30 saniye boyunca Atardamar, kalpten çıkan kanı doku ve organlara taşır. Bu damarların kan akış hızı toplardamarlardan
nabzın kaç atım yaptığı sayın ve bunu 2 ile çarpın.) aşağıdaki tabloya yazın ve sağlıklı bir bireyde- daha yüksektir.
ki nabız sayısı ile karşılaştırın. (Normal nabız yetişkinde dakikada 60–100 kez arasında ölçülür.)
Toplardamar, doku ve organlardan aldığı kanı kalbe taşır. Kapı toplardamarı ise kanı kalbe değil kara-
ciğere taşır. Toplardamarlar akciğer toplardamarı hariç oksijence fakir kan taşır. Toplardamarların çapı
30 saniyedeki nabız 1 dakikadaki nabız Referans değeri ile
İsim atardamarlardan daha büyüktür. Kalbin alt kısmında bulunan toplardamarlarda tek yönlü açılan yarım
sayısı sayısı uygunluk
ay kapakçıkları vardır. Toplardamarlarda kan akış hızı atardamara göre yavaş, kılcal damara göre hız-
lıdır.
Kılcal damarlar, atardamar ve toplardamar arasında yer alan, doku ve organları besleyen damarlar-
dır. Kılcal damar çapı diğer damarlara göre küçüktür. Kılcal damarların vücutta kapladığı alan diğer
damarlara göre daha fazladır. Üst deride, göz merceğinde, korneada ve kıkırdak dokuda kılcal damar
bulunmaz.

Kılcal damar

İnce atardamar İnce toplardamar

Bağ doku
Bağ doku

Düz kas Düz kas

Endotel Endotel
Atardamar Toplardamar

Görsel 1: Atardamar, toplardamar ve kılcal damarın yapısı

86 87
Hazırlayan: Betül ZOR