Page 127 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11
Kavram Öğretimi

3.
Cümlenin Doğrusu, Anlatım Bozukluğunun Nedeni Çalışma No.: 51
1. Mekâna gelip mekânı oyuna hazırlayacaklar mı?
(Nesne eksikliği) 1. Olası cevap:
a) Köy romanlarında sosyal realizmin eleştirisini yapardım.
2. Herkes çalışıyor, hiç kimse gelmeyecek.
(Özne eksikliği) b) Garip hareketi anlayışıyla yazılmış şiirleri eleştirirdim.
c) İkinci Yeni şiirinin anlama önem vermeyişini eleştirirdim.
3. Onları ikna edebilir, onlara hiç olmazsa bilet
satabilirdin. (Dolaylı tümleç eksikliği) ç) "Eleştiri nasıl olmalıdır?" sorularını eleştirirdim.
d) İncelediğim eserlerin ele aldıkları konuya dair eleştiriler
4. Çocukların hepsine anlattım, bu hayat memat meselesi, yapardım.
dedim. (Yanlış ek seçimi)
5. Niye destek olmadılar peki? Sabah tiyatroya gelip e) Popüler romanları sanatsal değerleri bakımından eleştirirdim.
akşam işlerine dönebilirlerdi. (Fiilimsi eksikliği) 2. Hüseyin Contürk-Nesnel eleştiri anlayışında eserler verir.
Nurullah Ataç- Öznel eleştiri anlayışında eserler verir.
6. Üzülme, zor durumdayız ama çaresiz değiliz kanka.
(Ek fiil eksikliği) Fuat Köprülü-Öznel eleştiri anlayışında eserler verir.
7. Üzülmek değil de… Salon hazırlanıp biletler satıldı mı 3. a) Olası cevap: Şiirle ilgili nesnel eleştiri yapılmıştır. Mehmet
rahatlayacağım. (Çatı uyumsuzluğu) Kaplan şiirle ilgili herkes tarafından aynı şekilde yorumla-
nabilecek şiirin şekline, kafiyesine, temasına yer vermiştir.
Mesela “Dörtlüklerin son mısraları, şiirin ana fikrini teşkil
Çalışma No.: 50 eden ve daha birinci dörtlükte iki kere tekrarlanan: ‘Benim
sâdık yârim kara topraktır’ dizesidir. Değişik kafiyelere
1. Olası cevap: Tanzimat Dönemi, Batılılaşma hareketlerinin dayalı her kıt’a sonunda aynı mısra dönüş, şiire hem bir
her alanda yoğun olduğu bir dönemdir. Edebiyatta da Batı- ahenk sağlar, hem de muhtevaya bir bütünlük verir.”
lı türlerin ilk örnekleri Tanzimat’tan itibaren görülür. Ortaya
çıkan bu ilk örneklerin değerlendirilmesi ihtiyacı belirir. Bu
ihtiyaç eleştiri türünün doğmasına sebep olur. Bir başka sebep b) Olası cevap: Âşık Veysel’in en sevdiğim şiiridir. Her okun-
de geçmişin sanat anlayışını yeterli görmeyen, bazıları Batı’da duğunda bulunulan ortama göre şiir farklı yorumlanmaya
eğitim görmüş, Batı’nın eleştirel aklına yakından şahit olmuş açıktır. Kişileri hayallerindeki köy yaşantısına götürür.
yeni, sorgulayıcı zihin yapısına sahip sanatçıların ortaya çık- Âşık Veysel’in dostluk ve toprağı bir arada düşünerek söy-
masıdır. Aynı zamanda yeni fikir hareketleri ve sosyal hayat, lediği ilk dörtlükteki söyleyiş sadelik ve dili zorlamaksızın
eleştiri türünün doğup yayılması için çok elverişli bir ortam söyleyişi etkileyicidir. Veysel, güvenmek için neden kara
oluşturmuştur. toprağı seçer? Çünkü kendisi de köylüdür. En iyi bildiği
2. şeyi yani toprağı esas alarak duygularını ifade ediyor. Köy-
lü için toprak ne kadar önemli bir husus ise insan için de
İfadeler İşaret güven, vefa, sadakat duyguları da o kadar önemlidir.
Eleştiri türü için Cumhuriyet Dönemi öncesinde Yazdığım eleştiri yazısı öznel bir eleştiridir.
yaygın olarak kullanılan kelime “tenkid”dir. 
Batılı anlamda ilk eleştiri örnekleri tezkirelerdir. Çalışma No.: 52
Eleştiride amaç bir eseri iyi ve kötü yönleriyle 1. a) Yanlış anlamda sözcük kullanımı
ortaya koymaktır.  b) Mantık hatası
Servetifünun Dönemi’nde eleştiri türüne nesnel bir c) Yanlış anlamda sözcük kullanımı
bakış açısı getirmeye çalışan kişi Ahmet Şuayp’tır.  ç) Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
Batılı anlamda ilk eleştiriler Millî Edebiyat Döne- d) Nesne eksikliği
mi’nde ortaya çıkmıştır. e) Tamlama yanlışlığı
Divan edebiyatındaki gazeller eleştiri türüne 2. a) Edebî eserler ait oldukları dönemin şartları içinde incelenip
örnek gösterilebilir. değerlendirilmelidir.
Eleştiri, bilgilendirici (öğretici) metin türlerin- b) Hepsi kendi derdine düşmüş, kimse bizim içinde bulundu-
dendir.  ğumuz kötü durumla ilgilenmiyor.
Ziya Paşa, Namık Kemal’i eleştirmek için Hara- c) Bu tarihî yapının, hangi çetin şartları ve karanlık dönemle-
bat adlı ilk eleştiri kitabını yazmıştır. ri aşarak günümüze kadar geldiğini yapılacak araştırmalar
ortaya koyacaktır.
3. Olası cevap: Eleştirmen bir eseri değerlendirirken şunlara dik- ç) Yazarın tabiata ait betimlemeleri oldukça gerçekçi.
kat etmelidir: d) Şiirlerinde abartılmış sözcükler seçmesi yüzünden şiirleri
a) Öncelikle konusuna hâkim olmalı, bilgi sahibi olmadığı hitabet havası taşımaktadır.
konularda yorum yapmamalıdır.
b) Tarafsız olmalı, eseri değerlendirirken ön yargıyla hareket e) Bunu düşündüğüm zaman Türkçeyi bilenlerin nasıl şim-
diye kadar kahırlarından ölmediklerine hayret ediyorum.
etmemelidir.
c) Eseri tek taraflı incelememeli, eserin olumlu ve olumsuz f) Kitabın, basımı bitmek üzere olan birinci cildinde deniliyor ki…
yönlerini birlikte değerlendirmelidir. g) Mevlâna ölümünün 748. yıl dönümünde Konya’da Şebia-
ç) İyi bir araştırma yapmalı, görüşlerini sağlam temellere rus törenleriyle anılıyor.
oturtmalıdır. ğ) İnsanları çoğu zaman mutlu eden şeyler kimi zaman insan-
ların hüzünlenmelerine sebep olabilir.
d) Başarılı ve başarısız bulduğu yönleri örneklerle açıklama-
lıdır. h) İnsanların bir araya gelmelerine vesile olan bayramlarımı-
zın kıymeti bilinmiyor.
e) Görüşlerini ifade ederken eleştirdiği eserin yazarına karşı
saygılı olmalıdır. ı) Bütün gün dağ taş gezen koyunlar, akşamüzeri bitkin bir
şekilde ağıllarına döndü.
i) Büyüklerimizin nasihatlerini dikkate almamız gerekir.
125