Page 125 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11
Kavram Öğretimi

İç konuşmalarıyla ön plana çıkan Ömer “Baksana. Hayır. Türkçeye Arapça ve
Bakmıyorum. Kaçıyorum. Başka yerlere. İnsan nice güçlü Farsça dillerinden bir- X
olursa olsun, günün birinde bir bunalıma düşebilir.” diyerek çok sözcük girmiştir.
kendi kendini yargılamaktadır. Ömer’in kurduğu cümlelerde
bir kırgınlık sezilmektedir. Yabancılaşma olgusu Ömer’de de Sen futbolu benden
görülmektedir. daha çok seviyorsun. X
2. “Tezel’in yardımına koşmam gerek. Alaylı, vurdumduymaz Geçen yılki sınıf baş-
gülüşüne katılamayacak ya da Tezel’i anlamaya çalışamaya- kanı 30’a karşı 18 oyla X
cak kadar yorgunum. Bunun da adı, başkalarının an’lık dilek- seçilmişti.
lerini an’ında yerine getirmek olmalı.” (1), (5) Ben bu dünyada
“Ben o inişte yirmi yıllık karımla, aydın olmak adına sırt çe- varlığını hissetmeden X
virdiğimiz, görmezden geldiğimiz bütün ucuzluklara rastla- yaşayamam.
dım.” (2) Dün mehtaplı bir
“Boşluk. Hiçlik. Gecenin karanlığı. Değil. Yeterince karanlık gecede yağan yağmurun X
değil. Gece dediğin katran gibi olmalı. Denizde yalpalayan altında dolaştık.
ışıklar, gelip geçen art arda bir kuyruk oluşturan araçların
farları... Böylece işte, ne gece ne gündüz. İkisi arası bir şey.
Benim gibi. Ben de bir şeyin ikisi arasıyım.” (1), (3) Çalışma No.: 45
“Baksana. Hayır. Bakmıyorum. Kaçıyorum. Başka yerlere: 1.
İnsan nice güçlü olursa olsun, günün birinde bir bunalıma dü- Anlatım
şebilir.” (4), (6) Cümle Bozukluğunun Cümlenin
“Yok, yok, kendime bir şey anlatmak istemiyorum. Hele be- Nedeni Düzeltilmiş Şekli
nim beni anlamamı hiç istemiyorum. Böyle bir derdim yok.”
(4), (6)
İhtiyar kadını yanı- Anlam İhtiyar, kadını ya-
3. Olası cevap: İç konuşma ve bilinç akışı teknikleri okuyucuyu na çağırdı. belirsizliği nına çağırdı.
kahramanların iç dünyasıyla karşı karşıya getiren tekniklerdir.
Bu tekniklerin uygulandığı bölümlerde yazarın varlığı ortadan Arkadaşları ile bir-
kalkar, yorum ve açıklamalar okura bırakılır. Okur, bu teknik- likte kütüphaneye Gereksiz sözcük Arkadaşları ile kü-
lerle karakterlerin iç dünyasını tanıma imkânına kavuşur. gitti. kullanımı tüphaneye gitti.
Bir Düğün Gecesi romanındaki bu teknikler okuduğumuz
romanda anlatımın tekdüzeliğini önlenmiş ve aktarımı çeşit- Bırakın bayramda
lendirmiştir. Böylece bireyin iç dünyası doğrudan sergilenerek mesaj yazmayı, Bırakın bayramda
yazar-okur-eser etkileşimi daha etkin bir şekilde sağlanmıştır. ziyaretimize Sıralama hatası ziyaretimize gelip
gelip elimizi bile elimizi öpmeyi me-
öpmedi. saj bile yazmadı.
Çalışma No.: 44
Her yardıma muh- Sözcüğün yanlış Yardıma muhtaç
1. Olası cevap: Burada yer alan anlatım bozukluğunu bağdaşık- taç insana el uzat- yerde her insana el uzat-
lık açısından değerlendirilmemesinin sebebi dolaylı tümleç malıyız. kullanılması malıyız.
eksiliğidir. Bir tümleç birden fazla yükleme bağlanabilir; fa-
kat kullanılan tümleç bu yüklemlerden birine uymazsa anla- Çalışkanlığıyla öğ- Deyimin yanlış Çalışkanlığıyla öğ-
tım bozukluğu oluşturur. Burada da anlamsal değil, dilbilgisel retmeninin gözüne anlamda retmeninin gözüne
düzeyde anlatım bozukluğu olduğu için bağdaşıklık açısından battı. kullanılması girdi.
değerlendiremeyiz.
2. a) Sınıfa yeni gelen arkadaşımız çok çekimser davranıyordu. Topluluğa yeni ka- Sözcüğün yanlış Topluluğa yeni ka-
“Çekimser” sözcüğünün yerine “çekingen” sözcüğü kul- tıldığı için çekim- anlamda tıldığı için çekin-
lanılmalıdır. Sözcüğün anlamca yanlış kullanılmasından ser olması doğaldı. kullanılması gen olması doğaldı
kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır.
Şüphesiz sınavdaki Anlamca çelişen Sınavdaki bütün
b) Babası sakla paranı gelir zamanı, diye öğüt verdi. “Pa- bütün soruları sözcükler soruları çözmüş
ranı” sözcüğü yerine “samanı” sözcüğü kullanılmalıdır. çözmüş olmalı. kullanılması olmalı.
Atasözlerindeki sözcüklerin değiştirilmesi anlatım bo-
zukluğuna yol açar. Senin/Onun evinin
Evinin bu kadar
c) Yabancı gazeteci ile uzun süre tartıştı. “Yabancı” sözcü- uzakta olduğunu Anlam bu kadar uzakta
ğünden sonra virgül kullanılmalıdır. Anlam belirsizliğin- bilmiyordum. belirsizliği olduğunu bilmi-
den kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. yordum.
ç) Trafik kurallarına uymamak ölümle hatta ciddi yaralan- Merhamet ve
malarla sonuçlanabilir. Bu cümlede “ölüm” ve “yaralan- acıma duygusunu Gereksiz sözcük Acıma duygusunu
ma” önem sırası bakımından mantıksal hata oluşturmak- kaybetmişti. kullanılması kaybetmişti.
tadır. Mantık hatasından kaynaklanan anlatım bozukluğu
vardır. Son yaşadıkları- Deyimi oluşturan Son yaşadıkları-
mız, olayın üstüne sözcüğün mız, olayın üstüne
3. Gereksiz tuz şeker ekti. değiştirilmesi tuz biber ekti.
Anlam
Cümleler Mantık Belirsizliği Sözcük
Hatası
Kullanımı
Seni bir yıl, bir ömür 2. Olası cevap: Konuşurken ve yazarken anlatım bozuklukla-
rından kaçınmak için açıklık, duruluk gibi anlatım ilkele-
değil bir hafta bile gör- X rine uygun cümleler kurulmalı. Ayrıca kalıplaşmış ifadeler
mese özlemezmiş. olan deyimler doğru kullanılmalı ve dil bilgisi kurallarına
uyulmalıdır.
123