Page 124 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

Çalışma No.: 37 Çalışma No.: 40

1. Olası cevap: 1. Teravih namazı
• Bireyin (veya insanın) iç dünyasına Din “Tanrı’nın yazısı burayı yazmış alnımıza, far-
• İnsan psikolojisine kındayız.” ifadesiyle verilen kader inancı
• İnsanın duygu ve düşünce dünyasına Siyaset Türkmen boylarına yeni yurt bulup yerleştirmek
• İnsan davranışlarının nedenlerine Meşveret kültürü
2. a) İç çözümleme tekniği ağır basmaktadır. Mitoloji Kurt ve kartal motifleri
b) Olası cevap: Yalnızız adlı metinde kahramanın iç dünyası Mimari Şahnişinli odaların bulunması
birçok açıdan irdelenmiştir. Bireyin iç dünyasında yaşanan
çatışmaları, çalkantıları, iniş çıkışları ve bilinçaltına ait ay- Giyim Yamçı adı verilen yağmurluklar kullanılması
rıntıları anlatmak için en uygun anlatım tekniği iç çözüm-
leme tekniğidir. Yazar, kahramanın ruh hâlini detaylarıyla 2. Metinde bilge kişi yönüyle öne çıkan karakter Sarı Hoca’dır.
ve inandırıcı bir biçimde ortaya koyabilmek için bu tekniği
tercih etmiştir. 3. Bizans İmparatorluğu toprak altında kalıp paslanmış bir ki-
lide benzetilmiştir. Bu kilit açılırsa Anadolu’nun kapısı da
3. Olası cevap: Metnin bu bölümünde mekân ve zaman ögeleri Türklere açılacaktır.
kahramanın ruh hâlini açıklama işlevindedir.
Mekânın (salon) “tenha ve karanlık” oluşu “yalnızlık ve karar- Çalışma No.: 41
sızlık” hâli yaşayan kahramanla doğrudan ilişkilidir. Nesne-
lerin net bir biçimde görülmesine engel olan “buzlu camlar”; 1. I. metinde geçen “Ama zalim Macar idaresinin de özlemi-
“uzayıp kısalan gölgeler”, “sağa sola kayan donuk parıltılar”, ni çekeceklerdi. Ne kadar iyi olursa olsunlar Türkler, kutlu
“ikide bir sallanan kanat”, Meral’in sanılan ancak başkasına İsa’ya inanmıyorlardı çünkü.” ifadesinde Macar idaresinin
ait olduğu anlaşılan “gölge” vs. kararsızlık, sabırsızlık, be- “zalim” olarak tarif edilmesi; II. metinde roman kahramanla-
lirsizlik, hayal kırıklığı, heyecan, kuruntu vs.den oluşan ruh rının Kutluk Şad, Tonyukuk ve Boyla Bağa Tarkan gibi İslam
hâlinin yansıması gibidir. Öncesi Dönem’de yaşamış Türk büyüklerinden seçilmeleri ve
Paragrafta arka arkaya beş cümlenin “yine” sözcüğüyle başla- kurt başlı sancaktan bahsedilmesi metinlerde Türkçülük akı-
ması, “ikide bir..” vs. ifadeler mekân ve zamandaki tekdüzeli- mının etkisine örnek gösterilebilir.
ğin neden olduğu sıkıcılığı çağrıştırmaktadır. Birçok karmaşık 2.
duygunun yaşandığı bekleyiş anının sadece “yedi dakika”ya I. metinde bahsi geçen Yanıkkalelerin düşünceleri anlatıcı ta-
sığmış olması, geçmek bilmeyen bir zaman diliminde kahra- rafından bilindiği ve dile getirildiği için hâkim bakış açısı kul-
manın kısıtlandığını düşündürür. lanılırken II. metinde gözlemci bakış açısına yer verilmiştir.
Bilgi haritasına göre I. metin bilgi haritasında verilen bilgiyle
örtüşmektedir.
Çalışma No.: 38
3. I. metinde, “Çünkü biliyorlardı ki adil Müslüman idaresinde,
1. I. II. inançları ve fikirleri ne olursa olsun serbestçe çalışabilecekler.
Metin Metin Ne kadar iyi olursa olsunlar Türkler, kutlu İsa’ya inanmıyor-
lardı çünkü. Hristiyan idaresinden uzak olmakla kendilerini
boşlukta hissedeceklerdi.” ifadelerinden dolayı dinî unsurlar
Psikolojik unsurlar kullanılmıştır.  öne çıkarılmıştır. II. metin “Bu gönderin tepesinde altından bir
kurt başı vardı. - Kurt başlı sancağı kaldırmak için en elveriş-
Ağız özelliklerine yer verilmiştir.  li çağdayız. Çünkü Çin’in ruhu yıpranmıştır.” gibi ifadelerle
İslamiyet öncesi dönemlerde Türklerle Çinliler arasında ya-
Gözlem gücünden yararlanılmıştır.  şanan mücadeleler anlatılmakta ve millî unsurlar öne çıkarıl-
maktadır.
Farklı toplumsal sınıflara yer verilmiştir. 
Çalışma No.: 42
Sanatlı bir dil kullanılmıştır. 
1. Olası cevap: Roman parçalarını okuduğumda Eylembilim ro-
Buna göre I. metin toplumcu gerçekçi bir romandan alınmıştır. manından alınmış metin parçasında kahramanın iç dünyasının
aktarıldığını görüyorum. Kahraman sayıklar gibi kendiyle
2. Gökçe ve Bilge, toplumcu gerçekçi bir anlayışla roman yaz- konuşmakta, kendine sorular sormakta ve sorularına cevap
mak istemiştir. aramaktadır. İç monolog dediğimiz tekniği kullanmaktadır
yazar. Tekrarlar metne şiirsel bir hava katmıştır. Olay, mekân
Çalışma No.: 39 veya kahraman yerine kahramanın içi dünyası, arayışı yansı-
tılmaya çalışılmıştır. Bu nedenle bu metin modernist bir ro-
1. Olası cevap: Cümleler toplumcu gerçekçilik anlayışına göre mandan alınmıştır. Yarbükü romanından alınmış parçada ise
değerlendirildiğinde yazar, köy yaşamındaki sosyal sınıf kahramanın yaptıkları, mekân ve kahramanların diyalogları
kavgalarını ağa-köylü çatışmasının sonucunda ezilen köy aktarılmıştır. Kahramanın iç dünyasını yansıtacak iç mono-
insanını ve köy insanının aciz bırakılması durumunu ele log, iç çözümleme veya bilinç akışı gibi bir anlatım tekniği
almaktadır. Romanda anlatılan durumlar, toplumcu gerçekçi kullanılmamıştır. Anlatım ve diyalog teknikleri kullanılmıştır.
yazarların eserlerinde dile getirdiği konulardır. Şiirsel bir üslup ve karmaşık bir anlatım tercih edilmemiştir.
Bu nedenle modernist bir romandan alınmış olamaz.
2. Olası cevap: Yazar, burada sorumluluk sahiplerinin
görevlerini tam yapmadıklarını, bu durumun da bölgedeki Çalışma No.: 43
güç sahiplerine menfaat sağladığını anlatmak istemektedir.
3. Olası cevap: Yaşar Kemal, İnce Memed romanının geçtiği 1. Olası cevap: Tezel’in sözleri, kendi içinde yaşadığı çatışmayı
bölge olan Çukurova’da yaşamıştır. Yaşadığı bölgede ağalık bizlere hissettirmektedir. Tezel’in aykırı kişiliği ve yalnızlık
sistemiyle baş başa kalan insanların uğradıkları haksızlıklara hissi karamsarlığıyla birleşerek topluma ayak uyduramama-
şahit olmuş ve bu haksızlıkları İnce Memed romanı başta sına neden olmuştur. Yabancılaşma olgusu en çok Tezel’de
olmak üzere birçok eserinde dile getirmiştir. görülmektedir.

122