Page 40 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Kavram Öğretimi 21
FELSEFE 11

2. Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

Anselmus (Anselmus), kanıtında “Tanrı” ile neyi anlatmak istediğimizi sorar. Tanrı, ona göre kendisinden
daha yetkini düşünülemeyen veya tasarlanamayan varlıktır. İnsanda böyle bir yetkin varlık fikri ya da
idesi vardır. Anselmus’a göre bu fikir, Tanrı’nın var olmadığını söyleyen birinde dahi vardır.
Anselmus, Tanrı’nın sadece zihnimizde olan bir kavram olup olmadığını sorar. Tanrı bir ide ya da kav-
ram olarak zihnimizde olmasının yanında, zihnimizin dışında bir dış gerçekliğe de karşılık gelemez mi?
Birinci şıkkın geçerli olduğunu, Tanrı’nın bir kavram olarak yalnızca zihnimizde var olduğunu kabul
edelim. Bu durumda, tam bir çıkmaza düşeriz çünkü hem ideal hem de reel olarak yani hem zihinde hem
de zihnin dışında var olan bir şey, yalnızca zihinde bir kavram olarak var olandan kesinlikle daha yetkin
olacaktır. Oysa Tanrı, “kendisinden daha yetkini düşünülemeyen varlık” olarak tanımlanmıştır. Burada
Tanrı’ya zihinden bağımsız, zihin dışında bir varlık olma özelliği yüklemezsek bu tanıma kesinlikle ters
düşeriz, mantıksal bir çelişki içinde kalırız. Bundan dolayı “Tanrı hem zihinde bir kavram biçiminde hem
de zihnin dışında vardır.” demek zorundayız.
(Ahmet Cevizci’nin Ortaçağ Felsefesi kitabından alınmıştır.)

1. Anselmus’un Tanrı’nın varlığını kanıtlamakta kullandığı argümanları mantıksal bir sıra içinde yazınız.

2. Sizce, “Tanrı hem zihinde bir kavram biçiminde hem de zihnin dışında vardır.” düşüncesi, Tanrı’nın
duyular ile algılanan bir varlık olmasını gerektirir mi? Gerekçelendirerek açıklayınız.

37
Hazırlayan: Güler ÖZKALKAN