Page 95 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

55 FELSEFE 11
Kavram Öğretimi

3. Yönerge: Aşağıdaki metinleri okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

1. metin 2. metin

Önce yer merkezli evren modeli tarih sahnesine çıktı Rönesans Dönemi’nin getirdiği düşünsel
ve uzun yıllar boyunca neredeyse bütün uygarlıklar- yenilik ortamında bilim insanlarının araş-
da tek açıklama modeli olarak varlığını sürdürdü. İn- tırmayla bağlandıkları dünya ve yaptıkları
sanların doğaya ve evrene ilişkin deneysel bilgileri ve bilimsel çalışmaları dayandırdıkları bilim
gözlemleri arttıkça bu açıklama modelinin yetersizliği anlayışı da değişmişti. Yeni modelde Güneş
ve yanlışlığı anlaşıldı. Yine de yaklaşık iki bin yıl bo- merkezdeydi, gezegenler ve yıldızlar da
yunca yer merkezli model geçerli oldu. Güneş’in etrafında dönüyordu. Başlangıç-
ta bu model öncekine göre bazı yönlerden
İnsan, yer merkezli evren modeline dayanarak yıllar üstünlük taşımasına karşın dinsel, bilimsel
boyunca kendisini var olan her şeyin merkezinde gör- ve felsefi bakımlardan doyurucu olmadığı
dü. Bu durumun yarattığı duyguyla her şeyin efendisi için hemen benimsenmedi. Kopernik’in
olduğu algısına kapılarak “insan, doğa ve evren anla- (Kopernik) Güneş Merkezli Evren Modeli,
yışı” geliştirmiştir. Hatta teolojik söylemini bile bu öncekinden çok da köklü farklılıklar içer-
anlayış doğrultusunda belirlemiş, “Tanrı’nın yaratma miyordu. Sistemdeki en belirgin farklılık
gayesi insandır, öyleyse insanın üzerinde bulunduğu “Güneş” ile “yerin” yerlerinin değiştiril-
yerin de evrenin merkezinde olmasından daha doğal mesi ve Güneş’in merkeze alınmasıydı.
bir şey olamaz.” demiştir.
(Hüseyin Gazi Topdemir’in Yer-Güneş Merkezli Evren Modeli makalesinden düzenlenmiştir.)

1. Yer Merkezli Evren Modeli’nin uzunca bir süre geçerli olmasının sebepleri nelerdir? Yazınız.

2. Yer Merkezli Evren Modeli’nden Güneş merkezli evren modeline geçiş sürecini Kuhn’un yaklaşı-
mından hareketle açıklayınız.

3. Günümüzün geçerli paradigması olan Güneş Merkezli Evren Modeli’nin yerine farklı bir paradigma
geçebilir mi? Neden ve sonuçları ile açıklayınız.

92
Hazırlayan: Mustafa ZORLUER